İmparatorluktan Cumhuriyete Modernleşme Bağlamında İslamcılık ve Bir Siyasi Sahne Olarak Hafiza Meselesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yıkılmakta olan Osmanlı İmparatorluğu’nu kurtarma refleksiyle ortaya çıkmış ‘Osmanlıcılık’, ‘İslamcılık’ ve ‘Türkçülük’ akımları içinde yer alan İslamcılığı ve onun İmparatorluk’tan Türkiye Cumhuriyeti’nin ‘batılılaşma’ seyri içinde aldığı farklı görünümleri, ‘hafıza’, ‘unutuluş’ ve ‘iptal’ kavramları üzerinden incelemek olacaktır. Elbette, kavranılacak ‘nesnenin’ yani İslamcılığın hem tarihsel İslami kökenleri hem de kendi tarihi dışında bir de üzerine yazılmış tarihi itibari ile oldukça kapsamlı ve tartışmalı olduğu açıktır. Biz daha çok İslamcılığı, ideolojiler dönemi olarak adlandırılabilecek olan 1830 sonrasında ortaya çıkmış tarihsel-kavramsal bir çözüm olması hasebiyle ‘modern bir hareket’ olarak nitelendiriyoruz. Bu nedenle gereken temel entelektüel kavram ve referansları, tarihi-felsefi bir yaklaşımın olanakları içinde kalarak kullanmaya çalışacağız. Bu çerçeve içinde temel tespitimiz siyasetin ana sahnesinin hafıza çerçevesinde olduğudur. Hem İmparatorluktan Cumhuriyete geçiş ve hem de Cumhuriyetten günümüz modernleşme çabaları içinde İslamcılığı hafıza bağlamında inceleyeceğiz.