Özet:
Bu çalıĢma çocukların biliĢsel ve duyuĢsal becerilerinin geliĢiminin hızlı
olduğu dönemde onların geliĢimine rehberlik eden öğretmenlerin eleĢtirel düĢünme
süreçlerinde, mizaçlarının belirleyiciliğini ortaya koyarak eleĢtirel düĢünmenin
önündeki engellerden birini açığa çıkarmak ve bu engellerin aĢılması için temel
oluĢturmaktır. ÇalıĢma, nitel araĢtırma yöntemlerinden biri olan durum çalıĢması
modeliyle gerçekleĢtirilmiĢ, betimsel türde bir araĢtırmadır. Aktif olarak görev
yapan, farklı deneyimlerdeki 27 okul öncesi öğretmeni araĢtırmaya dâhil edilmiĢtir.
Okul öncesi öğretmenlerinin eleĢtirel düĢünme mizaçları olgusunun belirlenebilmesi
adına, alan yazın amaca uygun Ģekilde taranarak araĢtırmacılar tarafından geliĢtirilen,
“Senaryo Temelli Yazılı Yansıtma Formu” ile katılımcıların eleĢtirel düĢünme
mizaçları çözümlenebilir bir olgu durumuna getirilmiĢtir. Elde edilen veriler biliĢi
ölçmeye yarayan ve yazılı argümanların değerlendirilmesi amacıyla kullanılan
SOLO Taksonomisi (The Structure of Learning Outcomes) ile kalite
değerlendirmesine tabi tutulmuĢtur. Bu değerlendirme sonucunda katılımcıların
yazılı yansıtmalar ya da senaryolarda yer alan kavramsal, ontolojik, epistemolojik ya
da aksiyolojik ikilemlere verdikleri reaksiyonların eleĢtirel düĢünme kapasitesi
açısından genellikle düĢük düzeylerde seyrettiği tespit edilmiĢtir. Senaryo bazlı
analizler incelendiğinde katılımcıların açık fikirlilik ve meraklılık mizaç tiplerini
yordayan senaryolara verdikleri yanıtların çoklu yapı boyutunda yoğunlaĢarak
ortalama düzeyde seyrettiği görülmüĢken gerçeği arama, analitiklik, sistematiklik,
eleĢtirel düĢünme özgüveni ve olgunluk mizaç tiplerini yordayan senaryolara
verdikleri yanıtların tekli yapı boyutunda yoğunlaĢarak düĢük düzeyde seyrettiği
gözlenmiĢtir. Okul öncesi öğretmenlerinin eleĢtirel düĢünme mizaçlarını
değerlendirmeye yönelik olarak geliĢtirilen Senaryo Temelli Yazılı Yansıtma
Formunun psikometrik olarak amaca yönelik uygulanabilir olduğu belirlenmiştir
