OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME MİZAÇLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalıĢma çocukların biliĢsel ve duyuĢsal becerilerinin geliĢiminin hızlı olduğu dönemde onların geliĢimine rehberlik eden öğretmenlerin eleĢtirel düĢünme süreçlerinde, mizaçlarının belirleyiciliğini ortaya koyarak eleĢtirel düĢünmenin önündeki engellerden birini açığa çıkarmak ve bu engellerin aĢılması için temel oluĢturmaktır. ÇalıĢma, nitel araĢtırma yöntemlerinden biri olan durum çalıĢması modeliyle gerçekleĢtirilmiĢ, betimsel türde bir araĢtırmadır. Aktif olarak görev yapan, farklı deneyimlerdeki 27 okul öncesi öğretmeni araĢtırmaya dâhil edilmiĢtir. Okul öncesi öğretmenlerinin eleĢtirel düĢünme mizaçları olgusunun belirlenebilmesi adına, alan yazın amaca uygun Ģekilde taranarak araĢtırmacılar tarafından geliĢtirilen, “Senaryo Temelli Yazılı Yansıtma Formu” ile katılımcıların eleĢtirel düĢünme mizaçları çözümlenebilir bir olgu durumuna getirilmiĢtir. Elde edilen veriler biliĢi ölçmeye yarayan ve yazılı argümanların değerlendirilmesi amacıyla kullanılan SOLO Taksonomisi (The Structure of Learning Outcomes) ile kalite değerlendirmesine tabi tutulmuĢtur. Bu değerlendirme sonucunda katılımcıların yazılı yansıtmalar ya da senaryolarda yer alan kavramsal, ontolojik, epistemolojik ya da aksiyolojik ikilemlere verdikleri reaksiyonların eleĢtirel düĢünme kapasitesi açısından genellikle düĢük düzeylerde seyrettiği tespit edilmiĢtir. Senaryo bazlı analizler incelendiğinde katılımcıların açık fikirlilik ve meraklılık mizaç tiplerini yordayan senaryolara verdikleri yanıtların çoklu yapı boyutunda yoğunlaĢarak ortalama düzeyde seyrettiği görülmüĢken gerçeği arama, analitiklik, sistematiklik, eleĢtirel düĢünme özgüveni ve olgunluk mizaç tiplerini yordayan senaryolara verdikleri yanıtların tekli yapı boyutunda yoğunlaĢarak düĢük düzeyde seyrettiği gözlenmiĢtir. Okul öncesi öğretmenlerinin eleĢtirel düĢünme mizaçlarını değerlendirmeye yönelik olarak geliĢtirilen Senaryo Temelli Yazılı Yansıtma Formunun psikometrik olarak amaca yönelik uygulanabilir olduğu belirlenmiştir