Abstract:
Giriş: Çocuklarda konuşmayı ayırt etme (speech discrimination-SD) skorunun belirlenmesi, işitme kaybının tipi ve derecesi ile ilgili önemli bilgiler sağlarken, işitme cihazı seçimi ve takibinde yol gösterici bir unsurdur. Çocuklarda konuşmayı ayırt etmeye yönelik olarak geliştirilmiş Türkçe bir cümle testi literatürde bulunmamaktadır. Daha önce yapılan çalışmalarda okul çağı çocuklarda konuşmayı ayırt etme için tek heceli kelime listesi oluşturulmuştur ancak günlük hayatta tek heceli kelimeler değil cümle kurarak iletişim kurulması doğal hayatı daha iyi yansıtacağı için cümle testi oluşturulması ihtiyacını doğurmuştur. Gereç ve Yöntem: 7-12 yaşa uygun; bir odyolog, bir çocuk gelişimi uzmanı ve bir sınıf öğretmeninden destek alınarak okuma ve ders kitaplarından derlenen cümleler, 1 kadın ve 1 erkek konuşmacı ile ses stüdyosunda kaydedilmiştir. Türkiye’nin 7 coğrafik bölgesindeki 70 çocuğa, oluşturulan cümleler ses kaydı ile İstanbul Aydın Üniversitesi öğrencileri tarafından dinletilerek cümlelerin hedef yaş grubu için bilinilebilirlikleri değerlendirilmiştir. Bu çocukların işitme, konuşma ve zihinsel engel durumu aileye sorularak ve ek engeli olan çocuklar çalışma dışı bırakılmıştır. Seçilen çocukların önce aileleri çalışma hakkında bilgilendirilerek ve çocuklarla yüz yüze görüşülerek çalışma yapılmıştır. Çocukların yaşadıkları bölgelerde, daha önce ses kayıt stüdyosunda kaydedilmiş cümleler dinletilerek her cümle için anladım ya da anlamadım şeklinde cevap verilmesi istenmiştir. Tüm bölgelerden elde edilen sonuçlar toplanmıştır. Çocukların %80’den daha azının bilemediği cümleler çalışma dışı bırakılmıştır. Daha sonra belirlenen cümlelerin koherens ve spektral analizleri (MATLAB R2018a) yapılmıştır. Bulgular: Yapılan analizler sonucunda frekans yoğunluğu 19-20 kHz, temel frekans seviyesi 8,5-11 kHz, -30 dB seviyelerinden başlayıp -130 dB seviyelerine kadar devam eden koherens ve spektral açıdan dengeli cümleler elde edilmiştir. Sonuç: Yaptığımız çalışmada bu analiz yöntemlerinin dengeli cümle listesi oluşturmak için eşdeğerliliğini belirleyen bir yöntem olup olmadığı araştırılmıştır. Spektral ve koherens analizlerinin dengeli ve eşdeğer cümle listeleri oluşturmada yeni bir yöntem olacağı öngörülmüştür.
