YAPIM İŞLERİNDE ERGONOMİK RİSK FAKTÖRLERİNİN REBA YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Raylı Sistemler müdürlüğüne bağlı metro yapım işi şantiyesinde çalışanların Hızlı Tüm Vücut Değerlendirilmesi (Rapid Entire Body Assessment/REBA) risk analizi gerçekleştirilmiştir. REBA, kas iskelet sistemi rahatsızlıkları (KİSR) riskini değerlendirebileceğimiz hem dinamik hem de durağan çalışma pozisyonları için tüm vücut analizini kapsamasının yanı sıra maliyeti düşük ve kolay bir yöntem olması nedeniyle seçilmiştir. Gözleme dayalı tüm vücut duruşlarının incelenmesine imkan veren bu yöntem, mesleki kas iskelet sistemi risk seviyelerinin tespit edilmesini ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. Çalışma şartlarındaki olumsuzluklar ve çalışanların çalışma pozisyonlarının uygun olmaması, çalışanların iş veriminin düşmesine ve KİSR’na neden olmaktadır. Kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının ortaya çıkmasını engellemek için uygunsuz duruş ve hareketlerin değerlendirilmesi amacıyla ergonomik risk analizleri yapılmaktadır. Ayrıca REBA yönteminin seçilmesinin bir sebebi de çalışma duruşu anında vücudun tüm hareketlerini değerlendirmeye olanak sağlamasıdır. Bu çalışmanın gerçekleştirildiği İBB Raylı Sistemler Müdürlüğü metro şantiyesinde yapım işleri kalıp yapılması, beton dökülmesi, çeşitli ebatlardaki demir işleri, montaj, kaynak, beton kırımı ve çeşitli imalatlarını gerçekleştirmektedir. Çalışmaya başlamadan önce çalışanlar iki ay süresince gözlemlenerek çalışma aşamaları fotoğraflanmıştır. Çalışanların en uzun kaldığı, tekrarlı hareketlerin olduğu ve uygulanan kuvvet veya yükün en fazla olduğu duruşlar tespit edilerek analize alınmıştır. İşle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıkları riski iii REBA yöntemi ile hangi işlerde önlem alınacağı tespit edilmiş ve iyileştirme çalışmaları üzerinde durulmuştur. Çalışmamızda yapım işlerinde karşılaşılan kas iskelet sistemi hastalıkları ve iş kazaları ilişkisinin araştırılarak elde edilen tespitlere göre önlemler alınarak azaltılması hedeflenmektedir. Çalışmamızın ilk bölümü iş sağlığı ve güvenliği kavramlarının tanımlarını içermektedir. Diğer bölümlerde ise yapım işlerinde çalışanların karşılaşmış oldukları kas iskelet sistemi sorunlarına ve risklerine değinilerek İSG açısından değerlendirilmiştir. Bu çalışmada amaç KİSR ve iş kazalarının proaktif yaklaşımla en aza indirilmesini sağlamak ve risk değerlendirmelerinin önemi konusunda, ülkemizde işverenler ve çalışanlar arasında bilgi ve farkındalık yaratmaktır. Çalışmamızda REBA puanları 2 �le 13 arasında hesaplanmıştır. REBA anal�zler� sonucunda, dem�r bağlama �şlem� çok yüksek r�skl� olan duruş olarak tespit edilmiş, demir bükme ve kaynak işlemlerinde risk sev�yes� yüksek, kalıp �ş� ve tel bükmesi yapan çalışanların risk seviyeleri orta, segment taşlarının MSV aracı ile taşınması işinde risk düşük seviyede hesaplanmıştır. Çalışma pozisyonlarının risk analiz sonuçları ve alınması gereken önlemler ve risk seviyelerini azaltmaya yönelik eylemler tespit edilerek firma yöneticileri ile de paylaşılmıştır. Çalışanlara ergonom�k çalışma duruşları ve yük taşıma, kaldırma �le �lg�l� eğ�t�mler sıklıkla ver�lerek önem� tekrarlanmalıdır. Çalışılan alet ve ek�pmanlar yapılan işe ve çalışanın fiziksel yapısına uygun olmalı olmayanlar ise ergonomik hale getirilmelidir.