Abstract:
Bu çalışmada İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Raylı Sistemler
müdürlüğüne bağlı metro yapım işi şantiyesinde çalışanların Hızlı Tüm Vücut
Değerlendirilmesi (Rapid Entire Body Assessment/REBA) risk analizi
gerçekleştirilmiştir. REBA, kas iskelet sistemi rahatsızlıkları (KİSR) riskini
değerlendirebileceğimiz hem dinamik hem de durağan çalışma pozisyonları için
tüm vücut analizini kapsamasının yanı sıra maliyeti düşük ve kolay bir yöntem
olması nedeniyle seçilmiştir. Gözleme dayalı tüm vücut duruşlarının
incelenmesine imkan veren bu yöntem, mesleki kas iskelet sistemi risk
seviyelerinin tespit edilmesini ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.
Çalışma şartlarındaki olumsuzluklar ve çalışanların çalışma pozisyonlarının
uygun olmaması, çalışanların iş veriminin düşmesine ve KİSR’na neden
olmaktadır. Kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının ortaya çıkmasını engellemek
için uygunsuz duruş ve hareketlerin değerlendirilmesi amacıyla ergonomik risk
analizleri yapılmaktadır. Ayrıca REBA yönteminin seçilmesinin bir sebebi de
çalışma duruşu anında vücudun tüm hareketlerini değerlendirmeye olanak
sağlamasıdır.
Bu çalışmanın gerçekleştirildiği İBB Raylı Sistemler Müdürlüğü metro
şantiyesinde yapım işleri kalıp yapılması, beton dökülmesi, çeşitli ebatlardaki
demir işleri, montaj, kaynak, beton kırımı ve çeşitli imalatlarını
gerçekleştirmektedir.
Çalışmaya başlamadan önce çalışanlar iki ay süresince gözlemlenerek
çalışma aşamaları fotoğraflanmıştır. Çalışanların en uzun kaldığı, tekrarlı
hareketlerin olduğu ve uygulanan kuvvet veya yükün en fazla olduğu duruşlar
tespit edilerek analize alınmıştır. İşle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıkları riski
iii
REBA yöntemi ile hangi işlerde önlem alınacağı tespit edilmiş ve iyileştirme
çalışmaları üzerinde durulmuştur.
Çalışmamızda yapım işlerinde karşılaşılan kas iskelet sistemi hastalıkları ve
iş kazaları ilişkisinin araştırılarak elde edilen tespitlere göre önlemler alınarak
azaltılması hedeflenmektedir. Çalışmamızın ilk bölümü iş sağlığı ve güvenliği
kavramlarının tanımlarını içermektedir. Diğer bölümlerde ise yapım işlerinde
çalışanların karşılaşmış oldukları kas iskelet sistemi sorunlarına ve risklerine
değinilerek İSG açısından değerlendirilmiştir.
Bu çalışmada amaç KİSR ve iş kazalarının proaktif yaklaşımla en aza
indirilmesini sağlamak ve risk değerlendirmelerinin önemi konusunda, ülkemizde
işverenler ve çalışanlar arasında bilgi ve farkındalık yaratmaktır.
Çalışmamızda REBA puanları 2 �le 13 arasında hesaplanmıştır. REBA
anal�zler� sonucunda, dem�r bağlama �şlem� çok yüksek r�skl� olan duruş olarak
tespit edilmiş, demir bükme ve kaynak işlemlerinde risk sev�yes� yüksek, kalıp �ş�
ve tel bükmesi yapan çalışanların risk seviyeleri orta, segment taşlarının MSV
aracı ile taşınması işinde risk düşük seviyede hesaplanmıştır. Çalışma
pozisyonlarının risk analiz sonuçları ve alınması gereken önlemler ve risk
seviyelerini azaltmaya yönelik eylemler tespit edilerek firma yöneticileri ile de
paylaşılmıştır.
Çalışanlara ergonom�k çalışma duruşları ve yük taşıma, kaldırma �le �lg�l�
eğ�t�mler sıklıkla ver�lerek önem� tekrarlanmalıdır. Çalışılan alet ve ek�pmanlar
yapılan işe ve çalışanın fiziksel yapısına uygun olmalı olmayanlar ise ergonomik
hale getirilmelidir.