Özet:
Ülkemizdeki çelik yapıların tasarımı ve uygulamasına gerek Türkiye Bina
Yönetmeliği-2018 (TDBY-2018) gerekse Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım
Esaslarına Dair Yönetmelik-2018 (ÇYTHYEY-2018) yer verilmiştir. Bu
yönetmeliklerde yapıların yanal yük etsisi altında yeterli dayanım ve rijitlikleri
sağlayabilmesi için moment aktaran çelik çerçeve, merkezi çaprazlı çelik ve dışmerkez
çaprazlı çelik çerçeveler gibi yöntemlere dair tanımlar ve hesap yöntemleri
belirtilmiştir.
Bu çalışmada merkezi çaprazlı çelik ve dışmerkez çaprazlı çelik çerçevelere
alternatif olarak kolon kiriş birleşim bölgelerinde eğimli payanda ile takviye yapılarak
yapılardaki yer değiştirmeler ve gerilmeler incelenmiştir. Bu incelemeler için iki
açıklıklı ve iki katlı payandasız ve farklı açı ve kesitlerde payanda elemanlarıyla
tasarlanmış 2D Frame çerçeveler ile üç katlı iki açıklıklı payandasız, tek çıkıntılı T
kesitli payandalı ve çift çıkıntılı T kesitli 3D Shell çerçevelerde incelemelerde
bulunulmuştur, harici olarak Bodrum Kat, Zemin Kat, 1 normal Kat ve Çatı Katından
oluşan yapının güçlendirmesi tasarım ve hesabında kullanılan elemanlardan biri olarak
payanda sisteminden faydalanılmıştır, bahse konu yapının da payandalı ve payandasız
tasarımları Sap2000 bilgisayar programında yapılmıştır. Sonuç olarak payanda
kesitlerin geometrik şekilleri ve eğimleri ile uygulama modeline göre tasarımlar
yaparak yatay yer değiştirmelerde, akma gerilmelerinde ve taşıma kapasitelerinde yapı
için iyi bir performans sağladığı görülmüştür.
