ORTA YÜKSEKLİKLİ ÇELİK YAPILAR İÇİN PAYANDA TAKVİYE SİSTEMLERİ İLE SİSMİK DAVRANIŞLARIN BELİRLENMESİ

Abstract

Ülkemizdeki çelik yapıların tasarımı ve uygulamasına gerek Türkiye Bina Yönetmeliği-2018 (TDBY-2018) gerekse Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik-2018 (ÇYTHYEY-2018) yer verilmiştir. Bu yönetmeliklerde yapıların yanal yük etsisi altında yeterli dayanım ve rijitlikleri sağlayabilmesi için moment aktaran çelik çerçeve, merkezi çaprazlı çelik ve dışmerkez çaprazlı çelik çerçeveler gibi yöntemlere dair tanımlar ve hesap yöntemleri belirtilmiştir. Bu çalışmada merkezi çaprazlı çelik ve dışmerkez çaprazlı çelik çerçevelere alternatif olarak kolon kiriş birleşim bölgelerinde eğimli payanda ile takviye yapılarak yapılardaki yer değiştirmeler ve gerilmeler incelenmiştir. Bu incelemeler için iki açıklıklı ve iki katlı payandasız ve farklı açı ve kesitlerde payanda elemanlarıyla tasarlanmış 2D Frame çerçeveler ile üç katlı iki açıklıklı payandasız, tek çıkıntılı T kesitli payandalı ve çift çıkıntılı T kesitli 3D Shell çerçevelerde incelemelerde bulunulmuştur, harici olarak Bodrum Kat, Zemin Kat, 1 normal Kat ve Çatı Katından oluşan yapının güçlendirmesi tasarım ve hesabında kullanılan elemanlardan biri olarak payanda sisteminden faydalanılmıştır, bahse konu yapının da payandalı ve payandasız tasarımları Sap2000 bilgisayar programında yapılmıştır. Sonuç olarak payanda kesitlerin geometrik şekilleri ve eğimleri ile uygulama modeline göre tasarımlar yaparak yatay yer değiştirmelerde, akma gerilmelerinde ve taşıma kapasitelerinde yapı için iyi bir performans sağladığı görülmüştür.