4-15 YAŞ ARASI OTİZM SPECTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARIN ÖĞRETMEN ALGILARININ RESİM ANALİZİ ARACILIĞI İLE İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada amaçlanan, Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların, eğitim gördükleri kurumlarda birlikte oldukları eğitimcilerine dair algılamalarının resim analizi aracılığıyla değerlendirilmesidir. Çocukların çizmiş oldukları öğretmen resimleri, çeşitli gelişimsel resim dönemleri (karalama dönemi, şema öncesi dönem, şematik dönem, gerçekçilik dönemi, görünürde doğalcılık dönemi) açısından incelendiği gibi, çizim esnasındaki davranışlar ve buradan hareketle de çizimlerdeki öğretmen algılarının tanımlanması yapılmıştır. Olgubilim modeliyle gerçekleştirilen çalışmanın katılımcıları 4 – 15 yaş arasında olan (N=30), İstanbul ilinde özel eğitim veren bir rehabilitasyon merkezinde eğitim gören Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklardır. Verilerin toplanması için ailelerden Kişisel Bilgi Formu alınmış, çocuklardan ise çizdikleri resimlere göre Gelişimsel resim değerlendirme kriter tablosu doldurulmuştur. Verilerin toplanması ve analizlerinin değerlendirilmesi sonucunda elde edilen bulgulara göre, Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların çizdikleri resimlerde karalama dönemi resimleri yüksek düzeyde, şema öncesi dönem resimleri orta düzeyde, şematik dönem resimleri orta düzeyde, gerçekçilik dönemi resimleri orta düzeyde, görünürde doğalcılık dönemi resimleri orta düzeyde gelişimsel seviyesinde oldukları görülmüştür. Ayrıca çocukların çoğunluğu resimlerini on dakika içerisinde bitirirken, herhangi bir kaygılı davranış sergilememişler, sık sık soru sormamışlar ve çizimi yaparken baş-gövde ve ayak yönünde gerçekleştirmişlerdir. Resimlerde olumlu eylemleri gerçekleştiren veya olumlu yüz ifadesi ile resmedilen öğretmen çizimlerinden hareketle, öğrencilerin %76,7’si öğretmenlerini olumlu algılayan resim çizimi yapmışlardır. Bütün bu bilgiler ışığında, OSB’li çocukların öğretmenleriyle genel olarak olumlu bir ilişki kurduklarını göstermektedir ve bu çalışma, özel bir rehabilitasyon merkezinde çalışan öğretmen kimliğinin belirlenmesinde yararlı olabilir. Ek olarak, risk altındaki çocuk gruplarının kendilerini ifade edebilmelerinde sanatın büyük bir etkisi olacağı, bu çalışmanın bir diğer önemli noktasıdır.