Türkçede Ezgi çalışmalarına ‚ Farklı Bir Yaklaşım

Abstract

Sözlü Türkçenin (yüksek sesle okuma ve kendiliğinden konuşma) ezgisine ilişkin yaklaşõmõmõz P. MartinÕin ÔArtõmlõ Yõğõlõm BitiştirmeÕ (SCI) modeline dayanmaktadõr. Bu çalõşmadaki temel savõmõz, en kŸçŸk ÔbŸrŸnsel sšzcŸklerinÕ farklõ dŸzeylerde aşamalõ bir yapõ biçiminde dŸzenlendikleridir. Ancak, šlçŸlŸ-šzerkparça modelin aksine SCI modelindeki aşamalõ yapõ yalnõzca sõnõr tonlarõnõ değil, vurgulu seslemler Ÿzerindeki bŸrŸnsel eğrileri de içeren bir dizi dŸzeneğe dayanmaktadõr. Bu durum, ilgili bŸrŸnsel sšzcŸkleri ve vurgulu seslem šzelliklerini belirleyebilmek için sšzlŸ TŸrkçedeki sšzlŸksel ve dilbilgisel birimlere ilişkin doğru kurallarõ elde etmeyi gerektirmektedir. SCI modeli, bu ezgisel eğrilerin rasgele bir dağõlõm sergilemediğini, aksine bu eğrilerin bŸrŸnsel aşamalõ yapõyõ gšsteren šzel dŸzeneğin temelinde yattõğõnõ ileri sŸrmektedir. Bu eğriler, šlçŸlmesi gereken F0 ve ünlü uzunluk değişkenliklerine göre dizimsel olarak karşõtlõk sergilemektedir. Bu sesbilimsel šzellikler sayesinde dinleyici konuşucunun amaçladõğõ bŸrŸnsel yapõyõ yeniden oluşturabilmektedir. Bu sŸreçte, ardõşõk ezgisel eğriler algõlandõkça, genel bŸrŸnsel yapõ devingen bir biçimde anlaşılmaktadır