MirrorMask Filmi Üzerinden Anne-Kız Çocuğu İlişkisinin İncelenmesi

Abstract

Sinema sanatıyla neredeyse aynı yıllarda ortaya çıkıp gelişen psikanaliz kuramı, diğer sanat dallarında olduğu gibi sinemayı da etkilemiş; özellikle film ve karakter çözümlemelerinde daha geniş bir bakış açısı kazandırmış ve daha derin anlamların ortaya çıkarılmasında etkili olmuştur. Ergenlik dönemindeki kız çocuğunun, hemcinsi olan ebeveyniyle çatışmasının kökeni Freud’a göre Elektra kompleksi, Jung’a göre ise anne kompleksidir. Bu tanımlarla ilgili duygular ergenlik döneminde tekrar ortaya çıkar. Bu dönemdeki çatışmanın şiddeti ise ebeveynin tutumlarına göre değişir. Dave McKean’in MirrorMask adlı filminin incelenmesinden önce, anne-kız çatışmasının kökenindeki sebepler; Freud’un Elektra karmaşası, Jung’un anne kompleksi, ergenlik dönemi özellikleri ve Baumrind’in ebeveyn tutumu tipleri bağlamında açıklanmıştır. Jung’un seven anne-korkunç anne veya gölge tanrıça olarak adlandırdığı olumlu-olumsuz anne arketiplerini, Baumrind’in demokratik anne-otoriter anne tipleri karşılamaktadır. Filmde Helena, kendi gölge’siyle ve gölge tanrıça arketipiyle karşılaşarak çatışmalı persona’sını aşar ve psikolojik olarak dengelenir. Film kuramcılarının, filmlerin psikolojik çözümlemesinde Jungcu yaklaşımdan çok, Freud’un kuramından yararlandığı görülmektedir. Bu makalede farklı bir yol izlenerek, MirrorMask adlı film, Freudyen bir analizden çok, Jungcu yaklaşımla incelenmiştir.