Aile Okuryazarlığı Kavramına Kuramsal Bir Bakış

Abstract

“Okuma-hazır bulunuşluk yaklaşımı” elli yıldan uzun bir süredir geçerliğini koruyan ve okumanın öğrenilmesini gelişimin bir ürünü olarak kabul eden bir yaklaşımdır. Son yıllarda, çocukların gelişim süreçlerini okuma yazma becerileri kapsamında değerlendiren kuramlara yenileri eklenmiştir. Günümüzde gelişim süreçleri ve okuma yazma becerileri açısından, “erken okuryazarlık yaklaşımı” da kabul görmektedir. Okuryazarlık gelişiminin çocukların örgün öğretime başlamalarından çok daha önce başladığını temel alan erken okuryazarlık yaklaşımı, şimdilerde yaygın bir şekilde kabul edilmektedir. Güncel araştırmalarda, çocukların doğumdan itibaren altı yaşa kadar olan dönemde okuryazarlık gelişiminde kritik bilişsel işler yaptıkları ve bu yıllarda verilen nitelikli öğretimin çocukların okuyucu ve yazar olarak başarılarına önemli katkı yaptığı üzerinde fikir birliği vardır. Çocukların okula başlamasından çok daha önce gelişmeye başlayan okuryazarlık becerileri üzerinde ailenin önemi büyüktür. Bu süreçte aile okuryazarlığı kavramının önemi karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, aile okuryazarlığı kavramı literatürden hareketle kavramsal ve kuramsal olarak tanıtılmış; erken okuryazarlık ve ev okuryazarlığı kavramları ile ilişkisi ele alınmıştır. Aile okuryazarlığı ile ilgili yapılan araştırmaların sonuçları, aile okuryazarlığının, çocukların erken okuryazarlık becerileri *Bu makale İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü bünyesinde hazırlanan doktora tezinden türetilmiştir. 1 Dr. Öğrencisi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sınıf Öğretmenliği Programı¸ aylinhigde@gmail.com, https://orcid.org/0000-0001-9220-6847 2 Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim, Sınıf Öğretmenliği, mbastug@iuc.edu.tr, https://orcid.org/0000-0002-5949-6966 Makale geliş tarihi / received: 22.02.2021 Makale kabul tarihi / accepted: 01.03.2021 DOI: 10.17932/IAU.EFD.2015.013/efd_v07i005 Aile Okuryazarlığı Kavramına Kuramsal Bir Bakış 90 ve fonolojik farkındalık becerileri üzerinde önemli etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca önceki çalışmalar, aile okuryazarlığının aile çalışmaları açısından erken müdahaleye uygun bir aile sistemi olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, aile okuryazarlığının uygulama ve gelecek çalışmalar için sonuçları tartışılmıştır