KENTSEL OTURMA ELEMANLARI TASARIM KRİTERLERİNİN ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNİN YARI KAMUSAL AÇIK ALANLARI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Kentsel alanlarda gelişen teknoloji ve hızlı kentleşme süreciyle birlikte kente kimlik kazandıran kent mobilyaları insanların ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Sosyalleşme, dinlenme ve buluşma gibi ihtiyaçları karşılamaya olanak sağlayan bu donatılardan biri de oturma elemanlarıdır. Özellikle hızlı şehirleşme ve kırsaldan şehre göç ile birlikte meydanlar, parklar, alışveriş merkezleri gibi açık alanlarda oturma mobilyalarının önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Oturma elemanları insan ergonomisine uygun, konforlu, doğru tasarım kriterleriyle tasarlanmalı ve kullanıcı beklentisini karşılamalıdır. Bu araştırmanın amacı, iki alışveriş merkezi örneği üzerinden kamusal mekânlarda oturma mobilyalarının tasarım ve kullanım kalitesinin artılmasına yönelik kriterlerin ortaya konmasıdır. Bu araştırma kapsamında; birinci bölümde çalışmanın amacı ve kapsamı ele alınmıştır. İkinci bölümde kamusal mekân türleri, alışveriş merkezlerinin açık alanları, kentsel mekânlarda oturma davranışı, oturma elemanlarının dış mekânlarda kullanım tarihi, oturma elemanlarının önemi ele alınmış ve oturma elemanlarının tasarım kriterleri belirlenmiştir. Üçüncü bölümde yer seçimi, işlevine uygunluk, ergonomi, malzeme ve konfor kriterlerine göre oturma elemanları tasarımı için bir kontrol listesi oluşturulmuştur. Biri üst gelir grubuna, diğeri üst-orta gelir grubuna yönelik olan iki alışveriş merkezindeki oturma elemanları; yerinde tespit, fotoğraflama, gözlem ve ölçüm yöntemleriyle incelenmiştir. Dördüncü bölümde oturma elemanlarının tasarım kriterlerini içeren kontrol listesi Zorlu Center AVM ve Margi Outlet AVM örneğinde incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda oturma elemanlarının tasarım kriterleri tartışılmıştır. Son bölümde ise yapılan araştırmadan çıkarılan sonuçlar ve öneriler yer almıştır. Özellikle kullanıcı konforuna yanıt veren ideal dış mekân oturma alanlarının vi tasarımında; işlevine uygunluk, sosyal konfor ve güvenlik konularına daha fazla dikkat edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.