TÜRKİYE’DE TAM TASDİK DENETİMİ UYGULAMALARI VE TAM TASDİK DENETİM YAPISI

Abstract

Muhasebe; belirli standartlar çerçevesinde sınıflandırılmış mali veriyi bir sistematik düzen içerisinde bilgi kullanıcılarına sunan ve ilgili veri ile gerçekleştirilen mali işlemlerin etkin olarak takip edilmesini sağlayan dinamik bir yapıdır. Yüzyıllar içerisinde; kullanılan bir araç olmaktan tüm dünyada önemli bir meslek faaliyetine dönüşen muhasebe, meslek özelinde bir tutum ve efektif bir bilgi düzeyi gerektirmektedir. Ülkemizde 1989 yılında yürürlüğe giren 3568 sayılı meslek mensupları mevzuatı ile birlikte muhasebe mesleği kapsam ve şartları ile birlikte hukuki olarak ortaya konmuştur. Devletlerin temel gelir kaynağı olan vergiler, muhasebe kavramı ile doğrudan ilişki içerisindedir. Farklı başlık ve ölçütlere dayandırılan çok sayıda vergi türü ülkemizde de mevcuttur. Etkin ve adil şekilde vergi toplama faaliyeti yürütülmesi için doğru yönetilen bir denetim mekanizması en önemli gerekliliktir. Devlet nezdinde vergi denetimi faaliyetlerini vergi müfettişleri yürütürken, ülkemizdeki sektör çeşitliliği ve ekonomik büyüklük göz önüne alındığında bu kademelerin her uygulama ve faaliyeti kontrol edebilmesi zorluklar içermektedir. Bu nedenle yeminli mali müşavirlere kamu otoritesi adına denetim yetkisi ve sorumluluğu verilmiştir. Son yıllarda yaygınlaşan tam tasdik denetimi hizmetleri ile, yeminli mali müşavirler ve kendilerine bağlı olan ekipleri yıl içerisinde periyodik olarak ilgili kurumların tüm hesaplarını mali mevzuat ve hükümler uyarınca inceleyerek denetim hizmeti kapsamı içerisinde danışmanlık hizmeti de sunarak mali idare tarafından gerçekleştirilecek olası bir vergi denetiminde oluşacak riskleri minimum düzeyin de altına indirmeyi amaçlamaktadır. Her meslek grubu ve faaliyetlerinde görülebileceği gibi yeminli mali müşavirler de çeşitli mesleki sorun ve zorluklarla karşı karşıya kalmakta, faaliyetlerini zaman vii zaman etkin şekilde yürütememektedir. Bu hususta mükellef, mali idare ve meslek odaları ana paydaşlar olarak sorunların çözümleri için koordineli hareket ederek, devlet üst yönetimini ve yasama mekanizmasını yönlendirmek zorundadır. Bu çalışmada muhasebe, bağımsız dış denetim, vergi denetimi ve yeminli mali müşavirlik kavramları ayrı ayrı açıklanarak aralarındaki ilişki, tarihsel süreçleri, yasal dayanak ve yükümlülükleri ele alınarak Türkiye’deki tam tasdik denetimlerine ilişkin usul ve esaslar tüm yapı ve süreç gözetilerek ayrıntılarıyla ortaya konmuştur. Tam tasdik denetimi saha çalışması ile, denetçilerin müşteri ofislerinde denetim faaliyetlerini uygulama metotları, karşılaşılan sorunlar gözlemlenmiş, son bölümde yeminli mali müşavirlik ve tam tasdik faaliyeti özelinde bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri sunulmuştur