Abstract:
Toplum içerisinde en küçük birim olarak kabul edilen aile unsurunun kişinin
yaşamında edindiği yer ve önem çok büyüktür. Kişiyi pek çok konuda etkileyen aile,
kişinin eğitim hayatındaki ilk basamaktır. Eğitim ve öğretim etkinliklerinin bir plan
dahilinde yürütüldüğü kuruluş olan okuldan önce ve en az okul kadar tesiri olan ilk
kurum ailedir. Ek olarak ailenin sahip olduğu eğitim durumu, ekonomik gücü, yer
aldığı çevre ve benzeri unsurlar öğrencilerin akademik başarısına da etki etmektedir.
Öğrenme sorumluluğu ise kişinin kendi hedefleri ve kendi öğrenme süreci ile ilgili
gerekenleri üstlenmesidir. Bu kavram da aile içerisinde çeşitli tutumlar ile birlikte
şekillenmektedir. Bu unsurlar öğrencilerin başarısına etki etmekte ve bu başarısızlık
durumunu engellemek için yarar sağlamaktadır.
Bu çalışma, eğitime yansıyacak pek çok olgunun oluştuğu aile yapısı içinde
gösterilen akademik tutumların başarıya olan etkisinde öğrenme sorumluluğu gibi bir
kavramın aracılık etkisini konu almıştır.
Araştırmada amaç, ailenin akademik tutumu ile birlikte çeşitli (yaş, cinsiyet,
sınıf, kardeş sayısı, anne baba eğitim seviyesi, gelir durumu, evdeki oda durumu vb.)
gibi değişkenlerin de dikkate alınarak başarıya etkisinde öğrenme sorumluluğunun
aracılık etkisini saptamaktır.
Araştırma İstanbul ili, Esenyurt İlçesi içerisinde bulunan Ali Kul Mesleki ve
Teknik Anadolu Lisesi 9, 10 ,11 ve 12. sınıf öğrencilerini kapsayacak şekilde tarama
modeli kullanılarak anket yöntemi tercih edilmiştir. Anket yöntemi ile 915 kişiye
ulaşılmıştır. Araştırmada Ebeveyn Akademik Başarı Baskısı ve Desteği (EABBD)
ölçeği, Öğrenme Sorumluluğu (ÖSO-II) ölçeği ve Performans Başarısızlık
Değerlendirme Envanteri kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde IBM SPSS 24.0
vi
ve AMOS 23.0 paket programları dikkate alınmıştır. Boyutların arasındaki ilişkilerin
belirlenme noktasında “Yapısal Eşitlik Modeli (YEM)” yapı geçerliliğinin test
edilmesinde “Doğrulayıcı Faktör analizi (DFA)” ve hipotezler için “Açıklayıcı Faktör
Analizi (AFA)” kullanılmıştır.
Araştırma ile ailenin akademik tutumu arttıkça öğrenme sorumluluğunun
artmakta, ailenin akademik tutumu ve öğrenme sorumluluğu performans başarısızlığı
değişkeni ile anlamlı ilişkili olup, öğrenme sorumluluğunun “kısmi aracı” etkili bir
değişken olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır
