Özet:
Bu araştırmanın amacı; okul yöneticilerinin mizah tarzları ile öğretmenleri güdüleme
düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmada öğretmen görüşlerine göre
okul yöneticilerinin mizah tarzları belirlenmiş ve bu davranışların öğretmenleri
güdüleme düzeyleri ile ilişkisi saptanmaya çalışılmıştır.
Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma evreni, İstanbul ili
Üsküdar ilçesinde görev yapan ilköğretim ve lise öğretmenlerinden meydana
gelmektedir. Araştırmanın örneklemini oranlı eleman örnekleme yöntemiyle seçilen
toplam 364 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında
“Mizah Tarzları Ölçeği’’ ve “Öğretmen Güdülenme Anketi’’ kullanılmıştır.
Elde edilen bulgulara göre öğretmenler, okul yöneticilerinin öğretmenleri güdüleme
davranışlarını tüm boyutlarda çoğu zaman gösterdiği görüşündedirler. İlköğretim
okullarında ve liselerde görev yapan öğretmenler, yöneticilerinin; ‘alaycı’,
‘reddedici’ ve ‘mizahi olmayan’ mizah tarzlarını nadiren, üretici sosyal mizah tarzını
bazen, onaylayıcı mizah tarzını sıklıkla kullandıkları görüşündedirler. Erkek
öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre yöneticilerinin “reddedici” ve “mizahi
olmayan” mizah tarzlarını daha sık gösterdiklerini düşündükleri görülmüştür. Sınıf
öğretmenleri, yöneticilerinin alaycı mizah tarzını, branş öğretmenlerine kıyasla daha
yüksek düzeyde gösterdiklerini ifade etmektedirler. Kıdemi az olan öğretmenlerin
okul yönetcilerinin mizahı daha fazla kullandıklarını ifade ettikleri ve öğretmenlerin
kıdemi arttıkça okul yöneticilerinin “onaylayıcı”, “üretici sosyal” ve “reddedici”
mizah tarzlarını algılama düzeylerinin azalmakta olduğu söylenebilir. Sınıf ve branş
öğretmenleri çoğu zaman karara katıldıklarını düşünmekle birlikte, branş
öğretmenlerinin karara katılma konusundaki algılarının sınıf öğretmenlerinden
yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Kıdemi daha düşük olan öğretmenlerin,
yöneticilerin güdüleme davranışlarına yönelik görüşlerinin daha yüksek düzeyde
olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Evli öğretmenlerin okul yöneticilerinin güdüleme
davranışlarını ihtiyaçları bilme ve kişisel farklılıkları tanıma ile tutum ve davranış alt
boyutlarında bekâr öğretmenlerden daha yüksek düzeyde algıladıkları söylenebilir.
Ayrıca yöneticilerin alaycı, reddedici ve mizahi olmayan mizah tarzları ile
öğretmenleri güdüleme davranışlarının tüm boyutları arasında negatif ve orta
düzeyde, üretici sosyal ve onaylayıcı mizah tarzları ile öğretmenleri güdüleme
davranışlarının tüm boyutları arasında pozitif ve orta düzeyde bir ilişki olduğu
görülmüştür.
