Özet:
Örgütsel davranış disiplini, 20. yüzyıldan sonra önem kazanmıştır. Bu disiplininin
konularından, liderlik, örgütsel bağlılık ve örgüt kültürü kavramları ile ilgili pek çok
araştırma yapılmış ve kuramlar geliştirilmiştir. Bu çalışmada, liderlik ve örgütsel
bağlılık ilişkisinde örgüt kültürünün rolü olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmada;
liderlik, örgütsel bağlılık ve örgüt kültürü kavramları ile ilgili literatür taraması
yapılarak, kavramlar ve ilgili yaklaşımlar açıklanmıştır. Araştırma konusunun
seçiminde temel hareket noktası; gerek ulusal gerekse uluslararası çalışma
sayısının çok sınırlı olması ve özellikle sağlık alanında Türkiye’de konuyla ilgili
gerçekleştirilmiş bir çalışmaya rastlanmamasıdır. Özel bir sağlık grubu bünyesinde
yer alan dört hastanede yapılan uygulamayla, farklı görevlerdeki çalışanların
algıladıkları etkileşimci ve dönüşümcü liderlik davranışları ile örgütsel bağlılık
düzeyleri arasındaki ilişkide örgüt kültürünün aracılık etkisinin araştırılması
amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda dört hastanede görev alan toplam 416 iş
görene anket uygulanmıştır.
Çalışanların algıladıkları liderlik davranışları, örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgüt
kültürünü tespit etmek amacıyla kullanılan anket dört bölümden oluşmaktadır. İlk
bölümde, çalışanların demografik bilgilerine ilişkin sorular yer almaktadır. İkinci
bölümde, çalışanların algıladıkları etkileşimci ve dönüşümcü liderlik davranışlarını
saptamak amacıyla kullanılan ve 36 ifadeden oluşan “Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği”
bulunmaktadır. Anketin üçüncü bölümünde çalışanların örgütsel bağlılık düzeylerini
belirlemek üzere 18 ifadeden oluşan “Üç Bileşenli Örgütsel Bağlılık Ölçeği” yer
almaktadır. Son bölümde ise örgüt kültürünü tespit etmek üzere Hofstede’in
geliştirdiği, 19 ifadeden oluşan “Örgüt Kültürü Ölçeği” bulunmaktadır. Bu
araştırmada doktorların, hemşirelerin ve idari personelin algıladıkları etkileşimci ve
dönüşümcü liderlik davranışları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki ve bu
ilişkide örgüt kültürünün rolü yapısal eşitlik modeli kurularak analiz edilmiştir.
Araştırmada, sağlık grubunda çalışan doktorların, hemşirelerin ve idari personelin
algıladıkları etkileşimci ve dönüşümcü liderlik davranışları ile örgütsel bağlılık
düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki tespit
edilmiştir. Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık arasında ise hemşireler ve idari personel
için istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilirken, doktorlar için anlamlı bir
ilişkiye rastlanamamıştır. Bu nedenle, örgüt kültürünün, etkileşimci ve dönüşümcü
liderlik davranışları ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide hemşireler ve idari
personel için aracılık etkisinden söz edilebilirken, doktorlar için aracılık etkisinden
bahsedilememektedir.
