Abstract:
Türkçe eğitiminde öğrenciye kazandırılması hedeflenen becerilerden biri dil
bilgisi kurallarıdır. Dil bilgisi, araştırmacılar ve dil otoriteleri tarafından sıklıkla
araştırılan, dikkat çekilen bir bilim dalıdır. Araştırmacıların ortaya koyduğu
sonuçlara göre dil bilgisinde öğrencilerin sıklıkla sorun yaşadığı konu “de” ve
“ki” bağlaçlarıdır. Öğrenciler ek ve bağlaçları ayırt etmekte zorlanmaktadır. Dil
bilgisinde yaşanan bu sorunun çözümü Türkçe öğretmenlerinin
sorumluluğundadır. Öğretmenlerin sorumluluğunu yerine getirebilmesi için
öncelikle kendilerinin “de” ve “ki” bağlaçlarını doğru kullanabilmeleri
gerekmektedir.
Bu araştırmada Türkçe öğretmenliği lisans programı 1, 2, 3 ve 4. sınıf
Türkçe öğretmeni adaylarının “de” ve “ki” bağlacı kullanma durumları
incelenmiştir.
Araştırmada, karma yöntem modeli kullanılmıştır. Nicel yöntem modelinde
ilişkisel tarama yöntemi, nitel yöntem modelinde alan araştırması ve olgu bilim
yöntemi kullanılmıştır. 2021-2022 öğretim yılında, İstanbul Aydın Üniversitesi,
Türkçe Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 80 öğrenci çalışma grubuna
alınmıştır.
Öğrencilerin “de” ve “ki” bağlaçlarını kullanabilme düzeylerini tespit etmek
için öğrencilere dikte, yanlış çözümleme ve test çalışması yaptırılmıştır. Ayrıca
öğrencilerin “de” ve “ki” bağlaçlarına yönelik algılarını tespit etmek için açık
uçlu sorular sorulmuştur. Çalışmalarda ortaya çıkan sonuçlar incelenerek
öğrencilerin “de” ve “ki” bağlaçlarını kullanabilme düzeyleri ve “de” ve “ki”
bağlaçlarına yönelik algıları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe
öğretmeni adaylarının “de” ve “ki” bağlacını kullanabilme düzeylerinin dikte
çalışmasında, test ve yanlış çözümleme çalışmasından daha yüksek olduğu tespit
edilmiştir. “De” ve “ki” bağlaçlarını kullanma durumlarının cinsiyete ve sınıf
seviyesine göre değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir. Türkçe öğretmeni
adaylarının “de” ve “ki” bağlaçlarına yönelik algıları ile dikte, yanlış çözümleme,
test çalışmasındaki aritmetik ortalamaları ilişkilendirilmiştir.
