Özet:
Aşırı hassasiyet (hipersensitivite) duyusal aşırı yükleme ve kaçınma
davranışlarını içermektedir. Hipersensitif bireyler, duyusal uyarana daha hızlı, yoğun
ve uzun süreli tepki vermektedirler. Aşırı hassasiyet tek bir duyu sisteminde ya da
birden fazla duyu sisteminde olabilmektedir. Seslere karşı aşırı duyarlılığı ifade
etmek için kullanılan en yaygın terim hiperakuzidir (Jastreboff & Jastreboff, 2004).
Vestibüler hipersensitif bireyler ise uyaranı normalden daha fazla algıladıklarından
hareket etme isteği azalmakta ve hareket gerektiren aktivitelere karşı düşük tolerans
göstermektedirler. Bu çalışmada, Yılmaztürk ve Küçük Ceyhan (2021) tarafından
geliştirilen Çocuklar İçin Hiperakuzi Ölçeği (ÇİHÖ) kullanılarak, vestibüler duyu
hassasiyeti (hipersensitif) olan çocuklarda hiperakuziye bağlı duygusal ve fiziksel his
yoğunluğunun, hiperakuziye bağlı yaşam kalitesinin etkilenme derecesi ve
hiperakuziden kaçınma davranışının akranlarıyla karşılaştırılması amaçlanmıştır.
ÇİHÖ’lar geçerlilik ve güvenilirlik açısından test edilmiş ve kullanılmıştır. . Çalışma
4-10 yaş arası, vestibüler duyu hassasiyeti olan 30 çocuk (18 kız 12 erkek) ve
vestibüler duyu hassasiyeti olmayan 30 çocuk (19 kız 11 erkek) olmak üzere toplam
60 çocuğa uygulanmıştır. Çalışmada çocukları gruplara ayırmak için Dunn Duyu
Profili Anketi uygulanmıştır. Vestibüler işlem kısmında diğerlerinden daha fazla
etkilenen (hipersensitif) grupta kesin fark gösterenler çalışma grubunu
oluşturmaktadır. Tipik performans gösterenler ise kontrol grubunu oluşturmaktadır.
Çalışmada ebeveyn/bakıcısından görüşme formu ile çocuk hakkında toplam 9 soru
ile bilgi alınmıştır. Çocuk görüşme formunda; formun ilk kısmı form “A” ikinci
kısmı form “B”dir. İlk kısımda 40 adet ses ve 7 tane his bulunmaktadır. İkinci
kısımda ise ÇİHÖ-1, ÇİHÖ2, ÇİHÖ-3 ölçekleri bulunmaktadır. Araştırmada elde
edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 25.0
programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çocuk görüşme formunun “A” kısmında
çalışma ve kontrol grubunu oluşturan çocuklar seslere karşı ne hissettiklerini
vi
işaretlemişlerdir ve en çok rahatsız oldukları sesler belirlenmiştir. Çocuk görüşme
formunun ikinci kısmındaki ÇİHÖ-1, ÇİHÖ-2 ve ÇİHÖ-3 ölçeklerinin verileri her
çalışma ve kontrol grubu için değerlendirilmiştir. Vestibüler duyu hassasiyeti olan
çalışma grubu, vestibüler duyu hassasiyeti olmayan kontrol grubuna göre ÇİHÖ
ölçeklerinde daha fazla etkilenim göstermiştir.
