dc.description.abstract |
Endüstri yapıları, toplumsal geliĢimin ve teknolojik ilerleyiĢin tarihsel
dıĢavurumunda, sadece mimari düzen ve fiziksel mekân kurgusu bakımından
değil aynı zamanda kentsel entegrasyonu ile birlikte oluĢan bölgesel yapılaĢmaya
ve sosyo-kültürel yapıya olan etkileri bakımından da korunması gerekli
varlıklardır. Sanayi devrimi ile kent içerisinde veya çeperlerinde üretilen endüstri
yapıları 1950‟li yıllardan itibaren geliĢen teknolojiye adapte olamama,
üretimlerinin zaman içerisinde tercih değerini kaybetmesi veya kamu idaresi
politikaları sebebiyle ekonomik avantajlarını yitirmesi gibi sebeplerle terk
edilmiĢ, iĢlevlerini sürdürememiĢlerdir. Bu alanlar endüstrileĢmenin ve toplumsal
ilerleyiĢin Ģahitleri olarak endüstri mirası kapsamında koruma altına alınmıĢtır.
Endüstriyel yapıların toplumsal sanayi hareketini ifade eden mekanlar
olmasının yanı sıra toplumsal hafızanın da önemli bir unsuru olduğu
unutulmamalıdır. Kültürel değerlerin aktarılmasında fiziksel çevrenin rolü kadar
sosyal değerlerin etkisi de önemlidir. Bu bakımdan endüstri mirası yapılarının
gelecek kuĢaklara aktarılmasında, belirlenen yeni iĢlevin özgün kimlik unsur ve
değerlerini yok etmeden varlık bulması önem taĢımaktadır.
ÇalıĢma alanının ve analiz örneklerinin Ġstanbul Ġli kapsamında
yürütülmesinde; Ġstanbul‟un ülkenin endüstriyel geliĢiminde önemli bir ağırlık
noktası olması ve bu sebeple endüstri yapılaĢmasının da diğer kentlere kıyasla
daha yoğun ve daha çevre etkileĢimli olması öncelikli sebeplerdir.
Ayrıca, endüstri mirası kapsamında toplumsal bellek unsuru olarak yer
bulan bu yapı ve alanlar, günümüzde iĢlevsel değerini koruyamasalar da büyüyen
kent içerisinde konum olarak ekonomik değerlerini korudukları görülmektedir.
Bu bağlamda örnek seçilen yapılara kazandırılan yeni iĢlevin toplumsal belleğin
sürdürülmesi ve günümüz yaĢantısında yeni kimlikleri ile edindikleri sosyal ve
vi
ekonomik değerin kullanıcının mekân ve kimlik algısı değerlendirmesi ile analizi
amaçlanmıĢtır.
Tez çalıĢması; endüstri mirası kapsamında bulunan, kent içerisinde yüksek
yapılaĢmanın ve nüfus yoğunluğunun bulunduğu bölgelerde yer alan, toplumsal
hafızada önemli bir yere sahip ve yeni iĢlevleri ile yaĢamında devam eden
örnekler belirlenerek, yeni iĢlev kullanıcılarının yapıların tarihsel kimliğini
mekân algısı üzerinden ölçerek analiz etmektedir. Bu kapsamda yeniden
iĢlevlendirilen endüstri mirasının mekan ve kimlik algısı değerlendirilmesinde
bütüncül bir yaklaĢımla ele alınabilmesi amacıyla okuma, literatür ve mevzuat
araĢtırması, örnek incelemesi ve ölçek çalıĢması ile değerlendirme yöntemi
sunulmuĢtur. Ölçek çalıĢmasında Bomonti Bira Fabrikası (Bomontiada),
Zeytinburnu Fabrika-i Hümayun FiĢek Fabrikası (FiĢekhane) ve HasanpaĢa
Gazhanesi çalıĢma alanı olarak seçilmiĢtir.
Tez çalıĢması kapsamında hazırlanmıĢ ölçek soruları teze özel olarak
hazırlanmıĢ olup farklı anket ve yayınlardan edinilmemiĢtir. 172 kiĢi üzerinden
yapılan ölçek çalıĢmasında IBM SPSS Statistics 23 versiyonu kullanılmıĢtır.
Ölçekte yer alan sorular için ayrıca Multinominal Lojistik Regresyon
Analizi yapılmıĢ ve bunun sonucunda araĢtırmada kullanılan ölçeğin istatistiksel
olarak anlamlı bir model olduğu ortaya konmuĢtur. Veriler toplamda 21 soru
üzerinden üç farklı yapı özelinde değerlendirilerek, kullanıcı verileri ile örnekler
arasında ve örnek özelinde analiz modeli oluşturulmuştur |
tr_TR |