Özet:
Çevre eğitimi, bireylerin doğaya hâkim olmasını değil doğaya duyarlı olmasını,
çevrenin korunmasında olumlu tutum değer ve bilinçli davranış edinmesini benimser.
Sürdürülebilir çevre eğitimi ise sadece doğayı koruma amacına değil aynı zamanda
günümüzü ve geleceğimizi düşünerek doğadan ödünç aldıklarımızı yerine koymaya
ve doğanın eşsiz kaynaklarını yineleyebilmeye odaklanır. Sürdürülebilir çevre eğitimi
her yaştaki bireye hitap eder. Özellikle küçük yaşlarda bu eğitimin verilmesi,
sürdürülebilirlik konusunda öğrencilerin bilinçlenmesi çok değerlidir. Bu çalışmanın
amacı, ilkokul öğrencilerinin mevcut çevre algıları ile ilgili resim çizimleri ile
sürdürülebilir çevre eğitimi aldıktan sonra hayalinde oluşan çevre ile ilgili resim
çizimleri üzerinden durum çalışması yapılmasıdır. Araştırmanın sonunda öğrencilerin
çevre çizimleri ile ilgili resimleri analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçlar
kapsamında, bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması
uygulanmıştır. Araştırmaya İstanbul’un Zeytinburnu ilçesindeki bir devlet ilkokulunda
öğrenim gören, amaçlı örneklem yöntemi kullanılarak seçilen 13 tane 4.sınıf öğrencisi
katılmıştır. Araştırmaya katılan 13 öğrenciden, önce mevcut çevre algılarını ortaya
çıkarmak amacıyla resim çizmeleri istenmiştir. Resim çizimleri bittikten sonra kâğıdın
arka sayfasındaki yönerge doğrultusunda çizimlerini anlatmaları beklenmiştir. Resim
çizimlerinden sonra öğrencilere belirli bir süre ‘sürdürülebilir çevre eğitimi’
verilmiştir. Eğitim bir dönem boyunca 5 hafta, haftada 2 ders saati olacak şekilde
planlanmıştır. Sürdürülebilir çevre eğitimi içeriği ve kapsamı fen bilimleri ve hayat
bilgisi dersi öğretim programlarında yer alan kazanımlar değerlendirilerek, literatür
taranarak ve uzman görüşü alınarak oluşturulmuştur. Sürdürülebilir çevre eğitiminden
sonra öğrencilerin hayalindeki çevre algılarını ortaya çıkarmak amacıyla tekrardan
resim çizmeleri istenmiştir. Resim çizimleri önceki veri toplama süreci gibi işleyerek
viii
hem çizim hem de yazılı anlatım şeklinde alınmıştır. Veri analizi sırasında yazılı
olgular ve resim incelemesi yapıldığından içerik analizi tekniği kullanılmıştır.
Bulgular içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular doğrultusunda elde
edilen araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin mevcut çevre algılarında en çok kirlilik
teması baskınken, hayali çevre algılarında baskın olan tema ortam temasıdır. Ortam
temasında ise bireylerin yaşamlarını doğal ortamda ve sürdürülebilirlik kavramını göz
önünde bulundurularak inşa etmesi gerektiği vurgulamaktadır. Hayali çevre algılarının
çiziminde ise verilen sürdürülebilir çevre eğitimin yansımaları görülmektedir.
Araştırmanın sonuçları doğrultusunda tartışma yapılmış ve öneriler sunulmuştur.
