Abstract:
Fonksiyonel besinlerin günümüze kadar kabul görmüş tek bir ortak tanımı
bulunmamasına rağmen, genellikle fonksiyonel besinler vücudun temel besin
ihtiyaçlarını karşılamanın ötesinde, insan fizyolojisi ve metabolik fonksiyonları
üzerinde ekstra yarar sağlayan, böylece hastalıklardan korunmada ve daha sağlıklı bir
yaşama ulaşmada etkinlik gösteren besinler veya besin bileşenleri olarak
tanımlanmaktadır. Çalışma Temmuz – Ağustos 2022 tarihlerinde İ.A.Ü. VM Medical
Park Florya Hastanesi Beslenme ve Diyet Polikliniğine sağlıklı beslenmek veya vücut
ağırlığı kaybı amacıyla başvuran bireylerin; fonksiyonel besin terimi ile ilgili bilinç
düzeylerini, fonksiyonel besin kullanım durumlarını, kullanım sıklıklarını ve tercih
etme nedenlerini saptamak amacıyla yapılan kesitsel bir durum saptama çalışmasıdır.
Çalışmaya, gönüllü ve dışlama kriterlerine dahil olmayan 86 kadın (%61) ve 56 erkek
(%39) olmak üzere toplamda 142 birey basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile katılmış
ve anket formu uygulanmıştır. Anket formu; genel bilgiler, sağlık bilgileri, beslenme
durumu bilgileri ve fonksiyonel besin kullanım durumu bilgileri olmak üzere dört
bölümden oluşmaktadır. Verinin istatistiksel analizi SPSS v26 istatistik paket
programında yapılmıştır. Katılımcıların büyük bir bölümünün (%70,4) fonksiyonel
besin terimini duymadığı saptanmıştır. Fonksiyonel besin tüketmeyen bireylerin
(%8,5) tüketmeme nedeni çoğunlukla (%83,4) bilmemeleri / ihtiyaç duymamaları
olarak bulunmuştur. Fonksiyonel besin teriminin en çok uzman (diyetisyen / doktor)
kaynağından (%51,7) duyulduğu belirtilmiştir. Katılımcıların en sık tükettiği
fonksiyonel besinler sırasıyla domates, zeytinyağı, siyah çay, kahve, ceviz, fındık vb.
kuruyemişler, tam tahıllı ürünler ve maden suyu olarak bulunmuştur. Katılımcılar
fonksiyonel besinleri tüketme nedeni olarak enerji sağladığı için (%60), bağışıklığı
güçlendirdiği için (%58,5) ve tadını sevdiği için (%53,8) seçeneklerini en fazla
seçmiştirler.
viii
Bu çalışma sonucunda bireylerin fonksiyonel besin terimini çok fazla bilmedikleri ve
fonksiyonel besinleri bilinçli tüketmedikleri saptanmıştır. Bu sebeple, diyetisyenler,
uzmanlar gibi beslenme bilimi konusunda eğitimli kişiler, toplumu fonksiyonel
besinler konusunda bilgilendirmeli ve fonksiyonel besinlerin bilinçli olarak
tüketilmelerini sağlamalıdırlar
