SÜRDÜRÜLEBİLİR MİMARİ VE ENERJİ ETKİN YAPI TASARIMI İLKELERİNİN FİZİKSEL KONFOR KOŞULLARI İLE BİRLİKTE RIBA ÇALIŞMA PLANI İÇERİSİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

1970 yıllarında yaĢanan enerji krizi, enerji sektöründe dıĢa bağımlı bulunan ülkelerin enerji korunumunu ön plana çıkarmasına sebep olmuĢtur. Dolayısıyla doğal çevreye en az zarar veren, hali hazırda bulunan enerji kaynaklarının kullanımını düĢürme metotlarına, yenilenebilir, aynı zamanda alternatif enerji kaynaklarının yaygınlaĢtırılmasına yönelik araĢtırma ve çalıĢmalar yapılmıĢtır. Çevre sorunları sonucunda ortaya konan bu çalıĢmalar 18. yüzyılda sürdürülebilirlik kavramı, sürdürülebilir yapı tasarımı ve ilkelerini ortaya çıkarmıĢtır. Sürdürülebilirliğin temel faktörlerinden biri olan enerji etkin yapı tasarımı ve parametreleri ardından konfor koĢulları ile ilgili konular araĢtırmalar arasında yerini almıĢtır. Günümüzde yapı sektöründe oldukça büyük değiĢimler olmaktadır. Dijital inovasyon, yapıların proje iĢ akıĢının birçok evresini geleneksel çalıĢma yöntemlerinden modern çalıĢma yöntemlerine dönüĢtürmeye baĢlamıĢtır. Birçok ülkede yapı tasarlamak için resmi olarak tanımlanmıĢ bir aĢama süreci bulunmaktadır fakat yapı tasarımı strateji ve yöntemleri ile birlikte aĢamalar halinde uygulanmamaktadır. Bu sebeple yapının tasarım süreci boyunca üstleneceği fonksiyonları belirlemek ve aĢamalar halinde uygulamak için gerekli çalıĢmaların yapılmasının önemi ortaya çıkmıĢtır. Tez kapsamında incelenen RIBA ÇalıĢma Planı, projelerin genel olarak tasarım aĢamasındaki karmaĢıklığını ortadan kaldırmak, değiĢen enerji ve konfor Ģartlarını tasarım aĢamasında değerlendirmek aynı zamanda talep edilen tasarım kararlarını ve isteklerini projeye entegre etmek için ortaya çıkmıĢtır. Bu yaklaĢım, sürdürülebilir mimari tasarım ilkelerini, enerji etkin yapı tasarımı ve fiziksel konfor koĢulları parametrelerini RIBA ÇalıĢma Planına yerleĢtirirken, enerji hedeflerinin, ilkelerinin vi ve sürdürülebilirlik stratejilerinin doğru aĢamalarda uygulandığı takdirde sürdürülebilir bir yapı ortaya çıkarılabileceğini öne sürmektedir. ÇalıĢma kapsamında giriĢ bölümünde tezin amacı, tezin kapsamı ve tez çalıĢması esansında uygulanan yöntemden bahsedilmektedir. Ġkinci bölümünde Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Mimari Tasarım Ġlkeleri ilgili kaynaklar incelenmiĢtir. Tez çalıĢmasının üçüncü bölümünde ise Enerji Etkin Yapı Tasarımı ve Ġlkeleri baĢlığı altında tasarım parametrelerinin literatür incelemesi yardımı ile ulaĢılan tez kapsamında kullanılacak olan veriler sunulmuĢtur. Tez çalıĢmasındaki dördüncü bölümde yapılarda Fiziksel Konfor KoĢulları incelenerek görsel, iĢitsel, ısısal ve hijyenik konfor koĢulları ele alınıp literatür taraması yapılmıĢtır. Tezin kapsamı açısından önemli bir konu olan RIBA ÇalıĢma Planı, aĢamaları ve stratejileri ise beĢinci bölümde aktarılmıĢtır. Tez kapsamında sonuç olarak sürdürülebilir yapı tasarımı aĢamalarında, yasa ve yönetmeliklerle uygulanan yapım veya tasarım süreçleri için bir çalıĢma alt yapısı olabilecek Ģemalara ihtiyaç duyulduğu gözlemlenmektedir. Bu Ģemalar ülkesel Ģartlara ve çevresel koĢullara elveriĢli olarak sosyal ve ekonomik değerlendirme koĢullarını kapsayarak sistematize edilmelidir. Günümüzde iyi bir uygulama örneği olarak RIBA ÇalıĢma Planı gösterilebilir. Yapılan çalıĢma ile yapı tasarımı parametrelerinin tasarımcılar ve mimarlar tarafından RIBA ÇalıĢma Planı AĢamaları doğrultusunda planlama ve uygulamaya dâhil edilmesi, süreci çok daha sistemli hale getirerek varılmak istenen sonuca ulaĢtırdığı görülmektedir.