TFRS 9 FİNANSAL ARAÇLAR STANDARDI’NIN GEÇİŞ ETKİSİNİN İŞLETMELERİN FİNANSAL DURUM TABLOLARINA ETKİSİ: BİST’DEKİ İMALAT İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Abstract

İşletmeler, rekabet avantajı sağlayabilmek için şimdiki ve ilerideki nakit akış politikalarını hatasız bir şekilde belirlemek ve uygulamak için finansal araçlardan yararlanmaktadırlar. Piyasaların gelişmesi ve serbestleşmesi sonucu artan sermaye hareketleri finansal araçlar ile ilgili sınıflandırma ve ölçüm için muhasebe standartlarının ortaya koyulması zorunluluğunu doğurmuştur. Finansal araçlarla ilgili ortaya çıkan değişiklikler ise söz konusu muhasebe standartlarının güncellenmesini gerekli kılmıştır. Standart kapsamında ele alınan paranın zaman değerinden kaynaklanan değer düşüklüğünü ifade eden beklenen kredi zararının finansal rasyolar üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve bu etkiye dayalı olarak politikalar geliştirilmesi tezin temel amacıdır. Bu amaç ile çalışmada; literatürde var olan diğer çalışmalardan farklı olarak Borsa İstanbul A.Ş.’deki (BIST) İmalat Sanayi Sektöründeki 85 adet işletmenin, Türkiye Finansal Raporlama Standardı 9 Finansal Araçlar Standardı (TFRS 9), Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nca yayımlanarak 01.01.2018 tarihi ve takip eden mali dönemlerde uygulanması amacıyla yürürlüğe konması sebebiyle 01.01.2018 tarihine ait açılışa ilişkin ve 2018-2021 dönemleri arası üçer aylık finansal durum tablolarından ve dipnotlarından sağlanan beklenen kredi zararının dönen varlıklara rasyosunun; likidite rasyoları, finansal yapı rasyoları, kârlılık rasyoları ve büyüme rasyoları üzerinde etkisinin olup olmadığı panel analiz ile ölçülmüştür ve etkinin varlığı halinde söz konusu etkinin negatif yönde mi, yoksa pozitif yönde mi olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. v Bu çalışmanın, finansal bilgi kullanıcılarının stratejik kararlar almasında yol gösterici olacağının ve imalat sektörüne, işletmelere, yatırımcılara ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmanın bulguları değerlendirildiğinde; beklenen kredi zararının dönen varlıklara rasyosunun; Cari Rasyo, Asit- Test Rasyosu, Nakit Rasyo, Kısa Vadeli Alacaklar / Aktif Toplamı Rasyosu, Kaldıraç Rasyosu, Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar / Pasif Toplamı Rasyosu, Dönen Varlıklar / Aktif Toplamı Rasyosu, Duran Varlıklar / Devamlı Sermaye Rasyosu, Özkaynaklar / Aktif Toplamı Rasyosu, Finansman Rasyosu üzerinde istatistiksel bazda anlamlı bir etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranı değişkeninin, kurulan modeller üzerindeki değerleri etkilediği, modellerdeki regresyon katsayısının pozitif ya da negatif olması durumuna göre regresyon katsayısı pozitif olduğunda firmaların beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının arttıkça, bağımlı değişken değerlerinin de artış gösterdiği, regresyon katsayısı negatif olduğunda firmaların beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının arttıkça, bağımlı değişken değerlerinin de azalış gösterdiği anlamına gelmektedir. Beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının; Kısa Vadeli Alacaklar / Dönen Varlıklar Rasyosu, Borç / Özsermaye Rasyosu, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar / Pasif Toplamı Rasyosu, Duran Varlıklar / Özkaynaklar Rasyosu, Özsermaye Çarpanı, Aktif Kârlılığı Rasyosu, Özkaynak Kârlılığı Rasyosu, Aktif Büyüme / Küçülme Rasyosu, Net Kâr - Zarar Büyüme / Küçülme Rasyosu üzerinde istatistiksel bazda anlamlı bir etki etmediği sonucuna ulaşılmıştır. Beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranı değişkeninin, kurulan modeller üzerindeki değerleri etkilemediği, firmaların beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının bağımlı değişken değerleri üzerinde artış ya da azalış göstermediği anlamına gelmektedir