NESNE İLİŞKİLERİNİN ERKEN DÖNEM UYUM BOZUCU ŞEMALAR VE YETİŞKİN BAĞLANMA TARZLARINA ETKİSİ

Abstract

Bu çalışmada nesne ilişkilerinin erken dönem uyum bozucu şemalar ve yetişkin bağlanma tarzlarına etkisi incelenmiştir. Araştırmamızın örneklemi, İstanbul ilinde yaşayan, 18-45 yaş arası 277 kadın ve 224 erkek olmak üzere toplam 501 bireyden oluşmaktadır. Çalışmamızın amacı doğrultusunda katılımcılara, Bell Nesne İlişkileri ve Gerçeği Değerlendirme Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Form 3, İlişki Ölçekleri Anketi ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu uygulanmıştır. Değişkenlerimize uygulamış olduğumuz Pearson korelasyon analizi sonucunda, nesne ilişkileri alt boyutları ile yetişkin bağlanma tarzları alt boyutlarının; nesne ilişkileri alt boyutları ile erken dönem uyum bozucu şema alt boyutlarının ve erken dönem uyum bozucu şema alt boyutları ile yetişkin bağlanma tarzları alt boyutlarının birbiriyle ilişkili olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızda nesne ilişkileri ile erken dönem uyum bozucu şemalar için yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda algı belirsizliği alt boyutunun sosyal izolasyon/güvensizlik, kusurluluk, duyguları bastırma, iç içe geçme/bağımlılık, terk edilme, dayanıksızlık, başarısızlık ve karamsarlık şemalarını; güvensiz bağlanma alt boyutunun onay arama, yüksek standartlar, ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim ve karamsarlık şemalarını; gerçeğin bozulması alt boyutunun duyguları bastırma, terk edilme, dayanıksızlık, karamsarlık ve ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim şemalarını; sosyal yetersizlik alt boyutunun cezalandırma, kendini feda, duyguları bastırma şemalarını; yabancılaşma alt boyutunun duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, kusurluluk, iç içe geçme/bağımlılık, terk edilme, dayanıksızlık, başarısızlık, karamsarlık şemalarını; halüsinasyon ve delüzyon alt boyutunun duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, kusurluluk şemalarını; egosantrizm alt boyutunun cezalandırma, kendini feda, ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim, dayanıksızlık, v duyguları bastırma, sosyal izolasyon/güvensizlik, duygusal yoksunluk şemalarını yordadığı bulunmuştur. Nesne ilişkileri ile yetişkin bağlanma tarzları için yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda sosyal yetersizlik ve algı belirsizliği alt boyutlarının güvenli bağlanma tarzını; yabancılaşma, egosantrizm, gerçeğin bozulması alt boyutlarının korkulu bağlanma tarzını; güvensiz bağlanma alt boyutunun saplantılı bağlanma tarzını; gerçeğin bozulması ve güvensiz bağlanma alt boyutlarının kayıtsız bağlanma tarzını yordadığı saptanmıştır. Erken dönem uyum bozucu şemalar ve yetişkin bağlanma tarzları için yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda terk edilme, duyguları bastırma ve dayanıksızlık şemalarının güvensiz bağlanma tarzını; sosyal izolasyon/güvensizlik, duyguları bastırma, dayanıksızlık ve cezalandırma şemalarının korkulu bağlanma tarzını; sosyal izolasyon/güvensizlik, onay arama ve başarısızlık şemalarının saplantılı bağlanma tarzını; sosyal izolasyon/güvensizlik ve ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim şemalarının ise kayıtsız bağlanma tarzını yordadığı tespit edilmiştir.