Özet:
Bu çalışma Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği’ne bariatrik cerrahi için başvuran tüm bireyler evren kabul edilip (formüle göre en az 80 kişi olmak kaydı ile), 18-50 yaş aralığında olan 68’i (%74,7) kadın, 23’ü (%25,3) erkek olmak üzere toplam 91 gönüllü bireyin beslenme durumları ile popüler diyet uygulamalarının değerlendirilmesi ve BKİ ile ilişkisinin incelenmesi amacıyla yapılmış betimsel tarama modelinde bir araştırmadır. Çalışmaya katılan erkeklerin boy ortalaması 173,78 cm, kadınların 161,19 cm olarak saptanmıştır. Çalışmaya katılan erkeklerin ağırlık ortalamasının (122,35 kg), çalışmaya katılan kadınların ağırlık ortalamasından (112,26 kg) fazla olduğu görülmüştür. Çalışmaya katılan erkeklerin BKİ değerleri ortalama olarak 40,67 kg/m², kadınların 43,28 kg/m² olarak saptanmıştır. Katılımcıların cinsiyetlerine göre BKİ değerleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark vardır (p<0,05). Çalışmaya katılan erkeklerin %39,1’inin BKİ aralığı 35,0-39,99 kg/m² obez II. derece olduğu, kadınların %46,3’ünün BKİ aralığı 40,0-49,99 kg/m² obez III. derece (morbid obez) olduğu saptanmıştır. Kadınlarda BKİ aralığı 40,0-49,99 kg/m² olan morbid obez birey sayısının erkeklere oranla daha fazla olduğu görülmektedir. Erkeklerde BKİ aralığı 30,0-34,99 kg/m² olan obez I. derece birey sayısının kadınlara olanla daha fazla olduğu saptanmıştır. Erkeklerin %30,4’ü, kadınların %35,3’ü bugüne kadar popüler diyet uyguladıklarını belirtmektedir. Bireylerin uyguladıkları popüler türleri olan Dukan, Atkin’s, Karatay ve Akdeniz diyetlerini uygulama süreleri ve BKİ değerleri arasında korelasyon saptanmamıştır (p>0,05). Öğün atlama ve ana, ara öğün alışkanlığı bakımından cinsiyete göre fark saptanmamıştır (p>0.05). Atlanan ana öğünler kahvaltı ve öğle yemeğidir. Kadınların %52,4’ü, erkeklerin %60,0’ıında atlanan ana öğün kahvaltı olarak belirlenmiştir. En fazla atlanan ana öğün kahvaltı, ara öğün kuşluk olarak saptanmıştır. Ana öğün alışkanlığı erkeklerde %34,8, kadınlarda %25,0 olarak tespit edilmiştir. Ara öğün alışkanlığı erkeklerde %26,1, kadınlarda %27,9 olarak saptanmıştır. Sonuç olarak bariatrik cerrahi adayı bireyler ameliyat kararı alana kadar birçok zayıflama yöntemi denemektedirler. Popüler diyet uygulamaları bireylerde sağlık problemlerine neden olabilmekte, kaybedilen ağırlıklar uzun dönemde geri alınabilmektedir. Sağlıklı ağırlık kaybı için diyetisyen desteği alınmalı, bireylerin vücut analiz ölçümleri, beslenme alışkanlıkları, kronik hastalıkları, kan değerleri doğru ve takipli değerlendirilmelidir. Popüler diyet türlerinin olumsuz etkileri halka daha çok anlatılmalı ve bireyler bilinçlendirilmedir.
