Fiziksel-Sözel Şiddet Davranışı ve Dürtüsellik Arasında Öfkenin Aracılık Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Şiddet davranışı, psikolojik, sosyolojik ve hukuki/adli boyutlarıyla önemli bir sorun oluşturmaktadır. Bu araştırma, şiddet davranışının ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülen kavramlar arasındaki ilişkiye bakıp önlenmesine yönelik çalışmalara katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Araştırma, 285’i kadın ve 285’i erkek, toplam 570 gönüllü yetişkin ile yürütülmüştür. Katılımcılara, öfke düzeyini ölçmek için 34 maddelik, 4’lü likert tipi Sürekli Öfke-Öfke Tarzı Ölçeği (SÖÖTÖ), dürtüselliği ölçmek için 45 maddelik 4’lü likert tipi UPPS Dürtüsel Davranış Ölçeği (UPPS), 18 yaş öncesi ve sonrasında gösterdikleri fiziksel-sözel şiddet davranışlarını ölçmek için araştırmacının geliştirdiği 28 maddelik anket ve demografik bilgilere ulaşmak için 10 maddelik Demografik Anket uygulanmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 32,7 ± 9,15’dir. Erkekler kadınlara göre 18 yaş öncesi ve sonrası daha fazla fiziksel-sözel şiddet davranışı göstermektedir. “Sürekli öfke”, “öfke dışa vurumu” ve “öfke içe vurumu” puanları yüksek olanlarda fiziksel-sözel şiddet davranışı gösterme arasında pozitif anlamlı ilişki bulunmuştur. Öfke kontrolü puanları ile fiziksel-sözel şiddet davranışı gösterme arasında anlamlı negatif ilişki vardır. Dürtüsellik alt ölçeklerinden heyecan arama ve sıkışıklık puanları ile fiziksel-sözel şiddet davranışı gösterme arasında yüksek anlamlı pozitif ilişki vardır. AMOS Yapısal Eşitlik Modellemesi analizine göre, dürtüsellik öfkeyi tetiklemekte, öfke de fiziksel-sözel şiddet davranışını etkilemektedir. Öfkenin dürtüsellik ile fiziksel-sözel şiddet davranışı arasında yarı aracılık etkisi gösterdiği gözlemlenmiştir.