Abstract:
Bu çalışmada nesne ilişkilerinin erken dönem uyum bozucu şemalar ve
yetişkin bağlanma tarzlarına etkisi incelenmiştir. Araştırmamızın örneklemi, İstanbul
ilinde yaşayan, 18-45 yaş arası 277 kadın ve 224 erkek olmak üzere toplam 501
bireyden oluşmaktadır. Çalışmamızın amacı doğrultusunda katılımcılara, Bell Nesne
İlişkileri ve Gerçeği Değerlendirme Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Form 3, İlişki
Ölçekleri Anketi ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu
uygulanmıştır.
Değişkenlerimize uygulamış olduğumuz Pearson korelasyon analizi
sonucunda, nesne ilişkileri alt boyutları ile yetişkin bağlanma tarzları alt
boyutlarının; nesne ilişkileri alt boyutları ile erken dönem uyum bozucu şema alt
boyutlarının ve erken dönem uyum bozucu şema alt boyutları ile yetişkin bağlanma
tarzları alt boyutlarının birbiriyle ilişkili olduğu belirlenmiştir.
Çalışmamızda nesne ilişkileri ile erken dönem uyum bozucu şemalar için
yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda algı belirsizliği alt boyutunun
sosyal izolasyon/güvensizlik, kusurluluk, duyguları bastırma, iç içe
geçme/bağımlılık, terk edilme, dayanıksızlık, başarısızlık ve karamsarlık şemalarını;
güvensiz bağlanma alt boyutunun onay arama, yüksek standartlar,
ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim ve karamsarlık şemalarını; gerçeğin bozulması alt
boyutunun duyguları bastırma, terk edilme, dayanıksızlık, karamsarlık ve
ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim şemalarını; sosyal yetersizlik alt boyutunun
cezalandırma, kendini feda, duyguları bastırma şemalarını; yabancılaşma alt
boyutunun duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, kusurluluk, iç içe
geçme/bağımlılık, terk edilme, dayanıksızlık, başarısızlık, karamsarlık şemalarını;
halüsinasyon ve delüzyon alt boyutunun duygusal yoksunluk, sosyal
izolasyon/güvensizlik, kusurluluk şemalarını; egosantrizm alt boyutunun
cezalandırma, kendini feda, ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim, dayanıksızlık,
v
duyguları bastırma, sosyal izolasyon/güvensizlik, duygusal yoksunluk şemalarını
yordadığı bulunmuştur.
Nesne ilişkileri ile yetişkin bağlanma tarzları için yapılan çoklu doğrusal
regresyon analizi sonucunda sosyal yetersizlik ve algı belirsizliği alt boyutlarının
güvenli bağlanma tarzını; yabancılaşma, egosantrizm, gerçeğin bozulması alt
boyutlarının korkulu bağlanma tarzını; güvensiz bağlanma alt boyutunun saplantılı
bağlanma tarzını; gerçeğin bozulması ve güvensiz bağlanma alt boyutlarının kayıtsız
bağlanma tarzını yordadığı saptanmıştır.
Erken dönem uyum bozucu şemalar ve yetişkin bağlanma tarzları için yapılan
çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda terk edilme, duyguları bastırma ve
dayanıksızlık şemalarının güvensiz bağlanma tarzını; sosyal izolasyon/güvensizlik,
duyguları bastırma, dayanıksızlık ve cezalandırma şemalarının korkulu bağlanma
tarzını; sosyal izolasyon/güvensizlik, onay arama ve başarısızlık şemalarının
saplantılı bağlanma tarzını; sosyal izolasyon/güvensizlik ve ayrıcalıklılık/yetersiz öz
denetim şemalarının ise kayıtsız bağlanma tarzını yordadığı tespit edilmiştir.