ÖZEL BİR DİYET KLİNİĞİNE BAŞVURAN KADINLARDA BESLENME OKURYAZARLIĞININ ETİKET BİLGİSİ OKUMA VE BESİN SEÇİMİNE ETKİSİ

Abstract

Bu çalışma özel diyet kliniğine başvurarak beslenme danışmanlığı alan yetişkin kadınlarda, beslenme okuryazarlık düzeyinin saptanarak etiket okuma durumu ve besin seçimi arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İstanbul’da özel bir diyet kliniğinde yapılan bu çalışma, evren örneklemi hesabıyla 55 yetişkin kadın ile yürütülmüştür. Yaşları 21 ve 55 arasında değişmekte olan kadınlar, en az ilkokul mezunu, kronik rahatsızlığı bulunmayan, hamile ve emziren grubunda olmayan ve çalışmaya katılmak için gönüllü olan bireylerdir. Katılımcılara dört aşamalı anket çalışması uygulanmıştır. Genel bilgileri içeren sorular, Yetişkinlerde Beslenme Okuryazarlığı Değerlendirme Aracı (YBOYDA), Etiket Bilgisi Okuma Anketi, Besin Seçim Testi (FCQ) anketleri uygulanarak bilgiler toplanmıştır. Veriler değerlendirilirken NCSS (Number Cruncher Statistical System, 2007) programı kullanılmıştır.Verilerin dağılımı Shapiro-Wilk Testi, Kruskall-Wallis testi, Mann-Whitney U Testi ve Spearman’s korelasyon analizi kullanılmıştır. Veriler neticesinde katılımcıların yaş ortalaması 32,47±8,05, kilo ortalaması 71,36±13,36 kg, beden kitle indeksi ortalaması 26,68±5,27 kg/m² olarak bulunmuştur. Çalışmanın sonucunda, katılımcıların %5,5’inin sınırda okuryazarlık düzeyi, %94,5’inin yeterli okuryazarlık düzeyine sahip olduğu tespit edilmiştir. Kadınların yaşı ile beslenme okuryazarlığı, besin seçimi, kilo ve beden kitle indeksi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır (p>0,05). Kilo ile beslenme okuryazarlığı arasında negatif yönde ve zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki görülürken kilo ile besin seçim testi arasında bir ilişki bulunmamaktadır (p>0,05). Katılımcıların, beslenme okuryazarlığı düzeyi ile besin seçim testi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05), fakat beslenme okuryazarlığının, besin seçim testinde bazı alt faktörler arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür (p<0,01). Kadınlar etiket bilgilerinden içindeki maddeler, son tüketim tarihi, kalori değeri, sodyum/tuz değeri, kalori değeri gibi bilgilere dikkat etmektedir. Etiket bilgilerinden viii özellikle içindeki maddeler, kalori değeri, sodyum/tuz değeri ve kalori değeri besin seçerken bazı faktörleri etkilemektedir. Bu çalışma gelecekte yapılacak benzer çalışmalar için, beslenme okuryazarlık düzeyinin etiket bilgisi okuma ve besin seçimi ile ilişkisine dair bilgiler sunmaktadır.