Abstract:
Çocuklarda vestibüler bozukluklar, % 0,7-15 prevelans ile baş dönmesinin en
sık nedenidir. Vestibüler kayıp, çocuğun günlük yaşamını olumsuz etkiler. Ancak
çocuklarındaki baş dönmesi ve denge bozuklukları özellikle küçük yaşlarda
ebeveynler tarafından geç fark edilebilmektedir. Bu çalışmada amaç, İAÜ Pediatrik
Vestibüler Bozukluklar İçin Ebeveyn Farkındalık Ölçeği‟nin geliştirilmesi,
geliştirilen ölçeğin geçerlilik ve güvenilirliğinin araştırılması, sağlıklı ve hasta (baş
dönmesi veya denge bozukluğu şikayeti olan) pediatrik grupta ölçek puanlarının
karşılaştırılmasıdır. Çalışmaya 3-8 yaş arası baş dönmesi ve denge bozukluğu
şikayeti olan 45 çocuğun ebeveyni (çalışma grubu) ve 80 sağlıklı çocuğun ebeveyni
(kontrol grubu) dahil edilmiştir. On beş maddelik “İAÜ Pediatrik Vestibüler
Bozukluklar İçin Ebeveyn Farkındalık Ölçeği” oluşturulmuştur. Maddeler, „Her
zaman‟, „Sıklıkla, „Ara sıra, „Nadiren‟ ve „Hiçbir zaman‟ şeklinde 5‟li likert tipi
derecelendirme sistemine sahiptir. Ölçeğin geçerliliği için faktör analizi yapılmış;
güvenilirliği için Cronbach‟s Alpha katsayısı hesaplanmıştır. “İAÜ Pediatrik
Vestibüler Bozukluklar için Ebeveyn Farkındalık Ölçeği” iyi derecede bir iç tutarlılık
göstermiştir (15 madde; α= 0.87). Faktör analizi ile ölçek maddeleri vestibüler
bozukluk, etiyoloji, vertigo/dizziness şiddeti olmak üzere üç faktöre ayrılmıştır.
Sonuçlar, ölçeğin etiyoloji (% 55.74) ve vertigo/dizziness şiddeti (% 64.38) alt
ölçeklerinin açıklanan varyans yüzdesinin %50'den büyük olduğunu göstermiştir.
Ancak vestibüler bozukluk alt ölçeğinde açıklanan varyans yüzdesi % 36.56
bulunmuştur. Ölçek total puan ortalamaları çalışma grubunda (18.3 ± 12.3) kontrol
grubuna göre (5.8 ± 4.2) istatistiksel olarak daha yüksek bulunmuştur (z = -6.16,
p<0.001). Çalışmada ebeveynlere yönelik “İAÜ Pediatrik Vestibüler Bozukluklar
İçin Ebeveyn Farkındalık Ölçeği” geliştirilerek, literatürde pediatrik vestibüler
alanındaki bu eksikliğe katkı sağlanmıştır. Sonuçlar, baş dönmesi ve denge
bozukluğu olan çocuklar ile sağlıklı çocukların ebeveynlerinde farkındalığın az
iv
olduğunu göstermiştir. Ebeveynlerin pediatrik grupta olası vestibüler bozukluklar
hakkında bilgilendirilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Gelecek çalışmalarda
ölçeğin vestibüler bozukluk alt ölçeğinde yer alan maddelerin iyileştirilerek, ölçeğin
daha geniş örneklem gruplarına uygulanması önerilmektedir
