Abstract:
Daimi Nezaretçi; maden sahalarında 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında istihdam
edilmesi zorunlu olan maden mühendisi olup, hem Maden Kanunu hem de İş Kanunu
kapsamındaki görevler ile yükümlüdür. Maden Kanunu’da nezaretçilik ile ilgili maden
işletmelerine emniyet ve teknik açısından nezaret eden yetkili ve sorumlu olan
mühendis olarak kısa bir tanımlama yapılmaktadır. Yetki ve sorumlulukların ise
sadece Maden Kanunu kapsamında yer almadığı ayrıca İş Kanunu’nun 82’nci
maddesinde sıralanmış olan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yükümlülüklerin de olduğu
belirtilmiştir. Konu hakkında birçok hukuki düzenleme de bulunup bunlar başlıca 3213
sayılı Maden Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 6098 sayılı Borçlar Kanunu, 6331 sayılı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanunlara ait uygulama yönetmeliklerinin
düzenlendiği yasal metinlerdir. Ancak madencilik hakkındaki tüm yasal
düzenlemelerin en dikkat çekici yanı, cezai ve hukuki düzenlemelerin içiçe geçmiş
şekilde olmasından dolayı özellikle gerçekleşen bir iş kazasında daimi nezaretçi
maden mühendisinin olay kapsamında hukuki olarak yargılanmasında pek çok
aşamasında karışıklıkların meydana gelmesine sebep olmasıdır.
Tez çalışmasında; Maden Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu temel alınarak,
daimi nezaretçinin sorumlulukları, kanunların ortak ve ayrı özelliklerinin irdelenmesi,
cezai ve hukuki sorumlulukların neler olduğu, maden sahasındaki görev dağılımlarının
belirlenmesi ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile getirilen yeniliklerin
hayata geçirilmesinde ve İSG hizmetlerinde etkinliğin sağlanmasında kilit
değişkenlerden biri olan iş güvenliği uzmanlığı ile daimi nezaretçinin görevlerinin
aynı olup olmadığının hakkında bilgiler verilmiştir. Araştırma ilk olarak teorik
verilerin toplanması ile başlamış olup, daha sonra kanuni düzenlemelerin
irdelenmesine geçilmiştir. Ortaya çıkartılan hukuki uyumsuzlukların görülmesi ile
çeşitli dava dosyaları ve Yargıtay İçtihatları irdelenerek hangi kanuna niçin öncelik
verildiği değerlendirilmiştir. Daimi nezaretçinin kanuni düzenlemelerden doğan görev
ve sorumluluklarının neler olduğu ve hangi kanun maddesi ile birebir örtüşerek cezai
ya da hukuki durumun ortaya çıktığı gösterilmiştir. Uygulama kısmında ise daimi
nezaretçinin Maden Kanunu kapsamındaki temel görevi ile iş kazasının
gerçekleşmesindeki illiyet bağının kaldırılması ve daimi nezaretçinin kanunlar
karşısında korunması amacıyla tutulması gereken belgelerin bilgisayar programı
haline getirilmesi sağlanmıştır.
