YETİŞKİNLERİN ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMA DURUMLARI İLE İSTENMEYEN DÜŞÜNCELERLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Çocukluk çağında karşılaşılan travma durumlarının yetişkinlik dönemindeki etkileri psikoloji araştırmaları için önemli bir konudur. Çocukluk dönemindeki olumsuz deneyimler, bireylerin fiziksel, zihinsel ve ruhsal yapısını etkileyebilmektedir. Bu yaşantıların etkileyebileceği önemli unsurlardan olan düşünce yapıları, birçok kişi tarafından deneyimlenen istemsiz düşünceler ve bunlarla beş etme yöntemleri çocukluk çağı travma durumlarında farklılıklar gösterebilir. Bu çalışma yetişkinlerin, çocukluk döneminde karşılaştıkları travmatik yaşantılar ile istemsiz düşüncelerini kontrol ederken kullandıkları baş etme yöntemlerinin ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Samsun ilinde ikamet eden 20-49 yaşları arasında 268 kadın, 169 erkek olmak üzere n=437 yetişkin birey katılmıştır. Örnekleme metodu olarak uygun kazara örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada kapsamında katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Düşünce Kontrol Ölçeği (Yorulmaz ve Gençöz, 2008) ve Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (Şar ve ark., 2012) uygulanarak veriler elde edilmiştir. Verilerin analizinde; Frekans, Yüzde, Basit Doğrusal Regresyon analizi, Pearson Momentler Çarpımı korelasyon analizi, Durbin Watson testi, t Testi, Dunnet T3 Post Hoc testi, LSD Post Hoc testi, Tek Yönlü Varyans analizi, Kruskal Wallis H testi ve Cronbach Alfa analizi kullanılmış ve bu analizler SPSS 22.00 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Çalışmada çocukluk çağı travma toplam puanı, fiziksel istismar, duygusal istismar, cinsel istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal alt ölçek puanları ile dikkat dağıtma, sosyal kontrol ve yeniden değerlendirme düşünce kontrol stratejileri arasında negatif yönde, endişelenme ve kendini cezalandırma düşünce kontrol stratejileri arasında anlamlı pozitif yönlü ilişkiler tespit edilmiştir. Sosyodemografik değişkenler ile çocukluk çağı travmaları arasında ve düşünce kontrol stratejileri arasında da anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca çocukluk çağı travma puanı yüksek kişilerin sosyodemografik değişkenlere göre düşünce kontrol stratejilerinin birbirlerinden farklılaştığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda çocukluk çağı travmaları ile düşünce kontrol stratejilerinin arasında ilişki olduğu, çocukluk çağı travma puanları yüksek olan kişilerin işlevsel olmayan düşünce kontrol stratejilerini daha fazla kullandıkları görülmüştür.