Abstract:
“Sâmiha Ayverdi‟nin Hikâye ve Romanlarında Kadın Kahramanlar” adlı bu tezde, Aşk Budur romanının ardından birer yıl arayla yayımladığı Batmayan Gün, Ateş Ağacı, Yaşayan Ölü, İnsan ve Şeytan, Son Menzil, Yolcu Nereye Gidiyorsun, Mesihpaşa İmamı adlı romanları ve Mâbette Bir Gece adlı hikâye kitabında yer alan kadın kahramanlar kronolojik bir sıra takip edilerek beş bölüm hâlinde incelenmiştir. Birinci bölüm olan “Sâmiha Ayverdi‟nin Hikâye ve Romanlarında Önceden Psikolojik/Tasavvufî Eğitim Aldığı Anlaşılan Kadınlar”da kurgunun seyri içinde daha evvel bir yaşam biçimi olarak tasavvufu benimsemiş, aşkın ekseninde olgun ve oldurucu bir ruh olan kadınlar ele alındı. İkinci bölüm olan “Sâmiha Ayverdi‟nin Hikâye ve Romanlarının Aktüel Zamanında Psikolojik ve Tasavvufî Eğitim Alan Kadınlar” da romanın aktüel zamanında bir mürşidin/rehberin eşliğinde zamanla ideal kadına ulaşan kişilere yer verildi. Bu iki bölümde de amaç; Türk kültür ve ahlakını benimseyen, bir yaşam şekli olarak ifadesini insanda bulan tasavvufun ekseninde rol model kadınların örnek yaşamlarını, karakterlerini ortaya koyabilmekti. İkinci bölümün birinci bölümden farkına gelirsek ikinci bölümde kadın kahramanlarımızın iç tekâmülünü besleyen, geliştiren kişilerin bir diğer ifadeyle mürşitlerin romanda bizzat yer alıp okuyucunun gözü önünde âdeta okuyucu da eğiterek irşat etmesiydi. “Medeni Durumlarına Göre Kadınlar” üçüncü bölümü oluşturmaktaydı. Bu bölüm üç alt başlıkta da ele alındı: Evli, Bekâr ve Dul Kadınlar. Medeni durumlarına göre kadınlarda, kadınların hayata bakışlarından, evliyse aile içindeki rolü, eşine ve çocuklarına yaklaşımı, çocukların terbiyesi; bekâr ya da dul bir kadınsa ne şekilde yaşadığı, hayata nasıl baktığı anlatılmıştır. Dördüncü bölüm olan “Sanatkâr Kadınlar” bölümünde ise sanatla hemhal olan kadınların sanatçı kişilikleri ortaya konulmuştur ve son bölüm olan “Çalışan Kadınlar” bölümünde ise iş hayatında yer alan kadınların meslekleri, mesleklerini icra edişleri ve toplumun çalışan bir kadına bakışı tespit edilmiştir.
