Abstract:
Bu araĢtırmada, Türkçe Öğretim Programında (1-5. sınıf) yer alan noktalama iĢaretleriyle ilgili kazanımların iĢlevlerine uygun olarak, farklı etkinliklerle öğrencilerin yeterliliklerini ortaya koymak amaçlanmıĢtır. Bu amaç doğrultusunda, nitel araĢtırma desenlerinden durum çalıĢması kapsamında öğrencilere on etkinlik on hafta boyunca uygulanmıĢtır. Her hafta, öğrencilere uygulanacak olan etkinlik ve çalıĢma formları hazırlanarak öğrencilere dağıtılmıĢ, iki ders boyunca etkinlikler yapılarak ürün dosyalarında biriktirilmiĢtir. AraĢtırmanın çalıĢma grubunu, Ġlkokul 4. sınıf öğrencilerinden on kız, on erkek olmak üzere toplam yirmi öğrenci oluĢturmaktadır. AraĢtırmada 4. sınıf öğrencilerinin ölçütlü etkinliklerde en çok doğru yaptıkları noktalama iĢareti ve iĢlevi %73,67 oranında eĢ görevli kelime ya da kelime gruplarının arasında kullanılan virgül olmuĢtur. Bu iĢareti sırasıyla %71,94 oranında satır baĢına alınan konuĢmaları gösteren uzun çizgi, %69,58 oranında kısaltmaların sonunda kullanılan nokta, %67,33 oranında soru cümlelerinin sonunda kullanılan soru iĢareti, %64,55 oranında sayılardan sonra sıra bildirmek için kullanılan nokta, %57,50 oranında seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra kullanılan ünlem iĢareti, %56,11 oranında satır sonuna sığmayan kelimeleri bölmekte kullanılan kısa çizgi, %56 oranında duyguları anlatan cümle ve ibarelerin sonunda kullanılan ünlem iĢareti, %55,41 oranında cümlenin sonunda kullanılan nokta, %52,5 oranında kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonunda kullanılan iki nokta, %50,63 oranında apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile Ģehir arasında kullanılan eğik çizgi, %49,29 oranında iliĢkili kelimeler ve sayılar arasında kullanılan kısa çizgi, %42 oranında kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılan kesme iĢareti, %40 oranında sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılan kesme iĢareti, %30,83 oranında cümlenin dıĢında kalan ek bilgiler için kullanılan parantez iĢareti, %28,93 oranında özel adlara getirilen kesme iĢareti, %26,67 oranında yüklemden uzak düĢmüĢ özneyi belirtmek için kullanılan virgül, %23,75 oranında hitap kelimelerinden sonra kullanılan virgül, %20,83 oranında baĢka kimseden aktarılan sözler için kullanılan tırnak iĢareti izlemektedir. Ölçütsüz etkinliklerde ise, en fazla cümlenin sonunda nokta 333 yerde doğru kullanılırken; yüklemden uzak düĢen özneyi belirtmek için kullanılan virgül, iliĢkili kelime veya sayılar arasında kullanılan kısa çizgi, cümle dıĢındaki ek bilgiler için kullanılan parantez iĢareti, sayılardan sonra gelen ekleri ayırmak için kullanılan kesme iĢareti ve kısaltmalardan sonra kullanılan kesme iĢareti hiç kullanılmamıĢtır. Ölçütlü etkinliklerde, ölçütsüz etkinliklere göre öğrencilerin daha fazla noktalama iĢaretini yerinde kullandığı görülmüĢtür. ÇalıĢmadan elde edilen diğer sonuçlar da doğru oranına göre sırasıyla Ģu Ģekilde olmuĢtur: Öğrenciler ölçütlü etkinliklerde, sadece iĢlevlerle noktalama iĢaretleri eĢleĢtirilmesi gereken ―Balon EĢleĢtirme‖ etkinliğinde %88,57; boĢ bırakılan yerlere noktalama iĢaretleri yazılması gereken ―Kahvaltı‖ adlı kısa hikâyede %79,28; iĢlevler ve bunlara uygun birer örnek verilen sözcük avı
xx
etkinliğinde %73; verilen parantez içlerine noktalama iĢaretleri yerleĢtirilerek nedeni sorulan ―Bilin Bakalım Ne Gelir?‖ etkinliğinde %61,6; çalıĢmada verilen metinlerde yanlıĢ noktalama iĢareti yazılıp, doğru noktalama iĢaretlerini yerleĢtirmeleri gereken ―Fıkralarda YanlıĢı Düzeltme‖ etkinliğinde %52,36; uygulayıcı tarafından yapılan okumadaki vurgu ve tona göre noktalama iĢaretlerini dikte ettikleri ―Kuklalar‖ etkinliğinde %45,26; verilen noktalama iĢaretinin herhangi bir iĢlevine uygun cümle yazmaları gereken ―Karikatür KonuĢturma‖ etkinliğinde %33; hiçbir noktalama iĢaretinin verilmediği, verilen hikâyedeki noktalama iĢaretlerini bulmaları gereken ―Elif‘in Hayali‖ etkinliğinde %27,73 oranlarında doğru yapmıĢlardır. Ayrıca ölçütsüz etkinliklerden ―Okuyorum GeliĢiyorum‖ adlı kompozisyon etkinliğinde 291; ―Haydi Mektup Yazalım‖ adlı mektup yazma etkinliğinde ise 231 tane doğru ve yerinde noktalama iĢaretleri kullanmıĢlardır. Buradan hareketle öğrencilerin hazır iĢlev ve örnek cümle verilen etkinliklerde daha çok doğru yaptıkları, çok fazla ipucu verilmeyen öğrencilerin, serbest yazması gereken etkinliklerde daha az doğru yaptıkları gözlenmiĢtir.