İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİ ÖĞRENME SÜRECİNDE AİLENİN ROLÜ

Abstract

Ham maddesi insan olan toplumsal cinsiyetin, insanı besleyen, ona görev ve sorumluluklar veren, kimlik atfeden özellikleri bulunmaktadır. Aile kurumu ise toplumda önemini her zaman koruyan, toplumsal kabul çerçevesinde insan türünün çoğalmasını sağlayan, psikolojik, biyolojik, sosyal ve toplumsal birçok işlevi bünyesinde barındıran önemli kurumların başında gelmektedir. Ailede bakım veren kişinin, çocuk ile ilk sosyalleşme deneyimleri toplumsal cinsiyet rollerinin oluşmasında etkili olmaktadır. Bu çalışmanın amacını ilkokul düzeyindeki çocukların toplumsal cinsiyet rollerini öğrenme sürecinde ailenin önemini araştırmaktır. Araştırma 2019-2020 yılları arasında İstanbul İli Beyoğlu İlçesindeki belirlenmiş örneklem; 104 anne, 104 baba ve 104 çocuk (104 aile) ile yüz yüze görüşme sağlanarak oluşturulmuştur. Evren; İstanbul Beyoğlu İlçesinde bulunan ilkokul öğrenciler(712yaş) ve onların ebeveynlerini kapsamaktadır. Örneklem seçiminde olasılıksız (tesadüfi olmayan) örneklem yoluna başvurulmuştur. Evrenin ulaşılabilirliği daha mümkün olduğu için olasılıksız örneklem türünün bir alt dalı olan uygun örnek yoluna başvurulmuştur. Ebeveynler için 38 sorudan oluşan 5 alt boyuta sahip Toplumsal Cinsiyet Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Çocuklar için müdahalesiz etkinlikler adı altında renk tercihleri, meslek tercihler, oyun tercihleri, aile içindeki görev ve sorumluluklar başlıklarında sorular sorulmuştur. Verilerin analizinde; betimleyici(betimsel) istatistikler, frekans dağılımları, ki kare analizi, çoklu uyum analizi yöntemleri kullanılmıştır. Verilerin sonuçlarına göre; Ebeveynlerden oluşan katılımcıların cinsiyet rolleri açısından yaygın dağılımı eşitlikçi tutum üzerinde toplanmıştır. Ataerkil kız çocukları için; tutarsız ebeveyn (anne ve baba farklı tutuma sahip)tutumunda ataerkil anne ile %23,8lik bir uyum oranı bulunmuştur. Tutarlı ebeveyn ilişkisi için ataerkil kız çocuklarında %76,2lik eşitlikçi ebeveyn tutumuna rastlanılmıştır. Bu yüzden tutarlı anne ve baba ilişkisinde eşitlikçi tutum baskın geldiği için ataerkil kız çocukları için uyuma yeterince rastlanılmamıştır. Ataerkil erkek çocuklarında ise tutarsız ebeveyn tutumunda ataerkil baba ile %25lik bir uyum yakalanmıştır. Ataerkil erkek çocukların tutarlı ebeveynlerinde %75lik eşitlikçi tutuma rastlanıldığı için ataerkil erkek çocuklarda da uyuma yeterince rastlanılmamıştır. Eşitlikçi kız ve erkek çocuklarında ise %83,3lük oranında eşitlikçi anne baba tutumuna rastlanılmıştır. Erkek çocuklar için eşitlikçi baba %100 uyum ile sonuçlanırken, kız çocukları için eşitlikçi anne tutumu %97,0 ile yüksek uyum oranını yakalamıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlardan yola çıkarak ebeveyn tutumlarının eşitlikçi düzeyde yoğunlaşmasına rağmen ataerkil düzeyde kalan çocuklar için anne ve babanın etkileşimi yetersiz kalmıştır. Eşitlikçi düzeye sahip çocuklarda ise sundukları aile içi örnekler ve sergiledikleri aktif davranışların bir sonucu olarak ailedeki yoğun etkileşim,yüksek düzeyde anne, baba ve çocuk uyumunu ortaya çıkmıştır.