SELİM İLERİ’NİN ESERLERİNDE GÜZEL SANATLAR

Abstract

Selim İleri, Türk edebiyatında eserleriyle önemli bir yere sahip yazarlarımızdandır. Çocukluğundan beri sanatçı olmayı hayal eden yazar, yıllardan beri gördüklerini aklının bir köşesinde biriktirmiştir. Yazar, zamanı gelince hafızasına aldığı birikimlerini eserlerinde kullanmak üzere ortaya çıkarır. Selim İleri’nin farklı sanat dallarıyla ilgilendiği ve bu sanatlarla ilgili bilgi sahibi olduğu eserlerinde görülür. Özellikle İstanbul’un değişen mimarisine sık sık eserlerinde yer vermiştir. İstanbul’daki çeşitli semtler, gittiği konaklar, parklar, bahçeler, tarihi yerler Selim İleri’nin yazılarında mekân olarak karşımıza çıkar. Dinlediği masallar, okuduğu hikâyeler, etkisinde kaldığı romanlar, yazarın eserlerinin oluşumuna katkı sağlamıştır. Yazar, müzik türleri ve müzik aletleriyle ilgili birikimlerini eserlerine ustaca yerleştirir. Kimi zaman gördüğü bir resim Selim İleri’yi etkiler. Yazar, o resmin kendisine çağrıştırdıklarını anlatır. Çocukluğunda ve gençliğinde seyrettiği filmleri hiç unutmaz. Film senaryosu yazdığı dönemlerde bu filmler gözünde kare kare canlanır. Tanıdığı, sevdiği aktör ve aktrislerin yaşamlarını hikâye eder. Seyrettiği tiyatro oyunlarının etkisiyle yazar eserlerine hareket unsurunu katar. Bu tez çalışmasında Selim İleri’nin kitap haline gelmiş eserlerinde yer alan güzel sanatlar incelenmiştir. Yapılan çalışmada yazarın hikâye ve roman türündeki kurmaca metinlerinde güzel sanat dallarının ne şekilde kullanıldığı araştırılmıştır. Deneme, anı, söyleşi türündeki eserlerinde ise Selim İleri’nin bu yazılardaki güzel sanatlara dair fikirleri aktarılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde edebiyat ve edebiyatın dalları; şiir, hikâye, roman, masal ve tiyatro; ikinci bölümde müzik ve müzik aletleri; üçüncü bölümde resim; dördüncü bölümde heykel; beşinci bölümde sinema; altıncı bölümde mimari ve şehir mimarisi; yedinci bölümde fotoğraf ve sekizinci bölümde dans incelenmiştir.

viii

Sonuç bölümünde çalışmanın değerlendirilmesi yapılmıştır. Kaynakça bölümünde Selim İleri’nin incelenen roman, hikâye, deneme, anı, söyleşi türündeki eserleri, yararlanılan diğer çalışmalar belirtilmiştir.