OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN VE ÖĞRETMEN ADAYLARININ AİLE KATILIMINA YÖNELİK ÖZYETERLİK İNANÇLARININ İNCELENMESİ: DENİZLİ İLİ ÖRNEĞİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik öz-yeterlik inançlarını incelemektir. Bununla birlikte okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik bakış açıları arasındaki farklılıklar ve benzerlikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırma, 20192020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Pamukkale Üniversitesinde öğrenim gören 57, son sınıf okul öncesi öğretmen adayı ve Denizli ili, Pamukkale ilçesinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında görev alan 55 okul öncesi öğretmeninin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada nicel ve nitel araştırma desenlerinin birlikte yer aldığı karma yöntem kullanılmıştır. Veri toplama sürecinin başında tüm katılımcılara Aile Katılımı Öz-Yeterliği Değerlendirme (AKÖYD) Ölçeği uygulanmıştır. Bu testten alınan puanlar değerlendirilerek öğretmen ve öğretmen adayları, amaçlı örnekleme yöntemlerinden, aykırı durum örneklemesi aracılığıyla alt ve üst olarak üçer kişilik dört gruba ayrılmışlardır. Alt ve üst olarak ayrılan dört gruba aile katılımına yönelik öz-yeterlik ile ilgili yarı yapılandırılmış görüşme soruları yöneltilmiştir. Çalışmada ulaşılan nicel veriler SPSS paket programındaki uygun testler ile analiz edilirken nitel veriler ise tümevarımsal içerik analizi ve sürekli karşılaştırma yöntemi ile analiz edilmiştir. Aile katılımına yönelik öz-yeterliğin kıdem, yaş ve aile katılımı eğitimi alma durumu değişkenlerine göre istatistiksel değişiminin anlamlılığını belirlemek amacıyla Kruskal Wallis H Testi ve Mann Whitney U Testi yapılmıştır. Ayrıca öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik öz-yeterlik inançları arasındaki farkın anlamlılığını belirlemek için Mann Whitney U Testi yapılmıştır. Diğer yandan yarı-yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen nitel veriler tümevarımsal içerik analizi ve sürekli karşılaştırma yöntemi ile çözümlenmiştir. Nicel veri analizlerinden elde edilen sonuçlar, okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik öz-yeterlik inançlarının kıdem, yaş ve aile katılımı eğitimine göre anlamlı olarak farklılaşmadığını ortaya çıkarmıştır. Diğer yandan okul öncesi öğretmenleri ile öğretmen adayları arasında aile katılımına yönelik öz-yeterlik inancı açısından öğretmenler lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Ancak nitel veri analizinden elde edilen sonuçlar, okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımı ile ilgili benzer kavramlaştırmalar yaptıklarını göstermiştir. Buna göre katılımcılar, aile katılımı ile ilgili sosyal etkileşim, aile kaynaklı bariyerler ve hizmet öncesi eğitimin niteliğine atıf yapmışlardır. Bu çalışmada, ulaşılan sonuçlar ilgili literatür ile de ilişkilendirilerek aile katılımı ve öz-yeterlik literatürüne katkı, eğitimöğretimin niteliğinin geliştirilmesi, sosyal etkileşimi arttırmaya yönelik çalışmaların arttırılması ve hizmet öncesi öğretmen eğitimi açısından öneriler verilmiştir.