OKUL ÖNCESİ HİKÂYE KİTAPLARINDAKİ TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN KİTABIN METİNSEL İÇERİĞİ VE KİTABIN RESİMLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı ödüllü okul öncesi dönem hikâye kitaplarındaki metinsel ve görsel içeriklerin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelemektir. Yapılan çalışmada kitap seçme aşamasında 50 okul öncesi öğretmenine okulda sıklıkla okudukları kitaplarınız nelerdir sorusunda alınan geri bildirimlerde kitapların büyük kısmı ödül alan yazarlardan ya da ödüllü kitaplardan oluşmakta olduğu gözlemlenmiştir. Öğretmenler Türkiye’nin çeşitli illerinde aktif görev yapan veya yüksek lisans, doktora yapan akademik öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın veri toplama sürecinde ilk olarak ödüllü kitapların listesi belirlenmiş ve bu kitaplar tekrardan öğretmenlerin görüşlerine sunulmuştur. Öğretmenlere bu kitapların toplumsal cinsiyet açısından çocukların gelişime yönelik en çok hangilerinin katkıda bulunabileceği sorulmuş ve en fazla tercih edilen 9 adet yazarı ve çizeri aynı olan ödüllü okul öncesi dönem hikâye kitabına karar verilmiştir. Araştırma nitel bir araştırma olup, seçilen okul öncesi kitapların metinsel içeriği ve resimleri incelenerek toplumsal cinsiyet rolü üzerine hazırlanan kriterler üzerinden kitapların doküman analizi yöntemi ile içerik analizleri yapılmıştır. Kitaplara uygulanan değerlendirme formları araştırmacı tarafından revize edilen bir değerlendirme formu göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Kriter Alabay (2014)’ın Oyuncak Reklamlarının Mesajı: “Bana Cinsiyetini Söyle, Sana Oyuncağını Söyleyeyim…” adlı çalışmasında geliştirdiği bir değerlendirme formu olup, ilk geliştiren kişinin görüşleri de alınarak kitapların incelenmesinde kullanılmak üzere uyarlanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda ödüllü okul öncesi hikâye kitaplarının metinsel ve resimleri incelendiğinde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin alt başlıkların genelinde toplumsal cinsiyet açısından olumlu durum sergilendiği gözlenmiştir.