STRESİN, TÜKENMİŞLİĞİN VE MUTLULUĞUN İŞ TATMİNİNE ETKİSİ: PİLOTLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Havacılık, hızla gelişim içerisinde olan bir ulaşım şeklidir. Hızla büyüyen havacılık sektörü hem zaman hem de yolcu konforu açısından, diğer ulaşım şekillerine göre, avantajlı olduğundan insanlar tarafından sıklıkla tercih edilmeye başlanmıştır. İnsanların ulaşım aracı olarak hava araçlarını daha çok tercih etmesi ile birlikte, hava yolu şirketleri de büyümeye başlamış, yeni uçak siparişleri vermiş ve vermeye de devam etmektedirler. Ancak, bu hızlı büyüme karşısında asla taviz verilmeyecek en önemli konu hiç kuskusuz ki uçuş güvenliğidir. Yapılan araştırmalar, hava araçlarının yaşamış olduğu kaza-kırımlarda insan faktörünün %70 seviyelerinde olduğunu göstermiştir. Bu sebepten dolayı havacılıkta insan faktörü önem arz etmekte ve çalışanların çalışma saatleri, işe gidip gelirken yolda geçirilmesi gereken zaman ve hatta dinlenme saatine kadar tüm her şey uluslararası havacılık örgütleri tarafından kural haline getirilmiştir. Bu sebeple bu tezde, havacılık sektörünün en önemli parçalarından biri olan pilotların stres, tükenmişlik ve mutluluk seviyelerini ölçerek iş hayatlarında iç dünyalarının nasıl olduğunu gözlemlemek ve ayrıca bu seviyelerin pilotların iş tatminlerini ne kadar etkilediklerini ölçmek amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda pilotların cinsiyet, yaş, kıdem gibi kişisel özelliklerinin stres, tükenmişlik, mutluluk ve iş tatmin seviyeleri üzerinde bir etkilerinin olmadığı görülmüştür. Ancak, iş dışında uğraşılan bir hobinin kişilerdeki stres, tükenmişlik, mutluluk ve iş tatmin seviyelerini olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Kişilerin eğitim seviyelerinin yükselmesi ile stres seviyelerinin de yükseldiği görülmüş olup, tükenmişlik, mutluluk ve iş tatmin seviyeleri üzerinde bir ilişki bulunmamıştır. Pilotların tecrübe yıllarına bakıldığında tecrübeleri arttıkça stres, tükenmişlik ve iş tatmin seviyelerinin arttığı görülmüştür. Ancak mutluluk ile bir ilişki bulunmamıştır. Ayrıca, stres ve tükenmişliğin pilotların mutluluğu ve iş tatminleri üzerinde ayrı ayrı olumsuz etkileri olduğu da gözlemlenmektedir.