Abstract:
Türkiye, Dünya üzerindeki konumundan dolayı deprem kuşağında bulunmaktadır. Bu doğrultuda geçmişten günümüze kadar belirli aralıklarda ve belirli yıllarda farklı konumlarda farklı şiddet ve büyüklükte depremler oluşmuştur. Türkiye deprem gerçekliğiyle yaşaması gerektiğini kabul etmesi ve bu doğrultuda çeşitli önlemler alması gerektiğini birçok defa acı sonuçlarla test ederek görmüştür.
Türkiye’de inşa edilene yapılar için 1999 yılında meydana gelen Gölcük’te gerçekleşen deprem bir milat oluşturmuştur. Bu doğrultuda ilgili akademisyenler ve Bakanlıklar tarafından gerekli çalışmalar sonucunda deprem yönetmeliği hazırlanarak 2007 yılında Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Daha sonra bu yönetmelik çağımızın teknolojik yeniliklerine ve anlayışına modernize edilerek 2018 yılında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.
Ancak bu yönetmelik Türkiye’de yeni inşa edilecek yapılar için büyük önem atfetse de eski binalar için har hangi bir geçerliliği bulunmamaktadır. Bu doğrultuda Türkiye’nin yapı stokunun yenilenmesi ve yapıların depreme hazırlıklı hale gelmesi adına kentsel dönüşüm kanunu 2012 yılında yürürlüğe girerek dönüşümün önünün açılması düşünülmüştür.
Yapılan çalışmada kentsel dönüşümün mantığı tanımlarla ele alınarak Türkiye ve dünyada tarih içerisindeki ilerleyişi ve gelişiminden, kentsel dönüşümün hangi amaçlarla, hangi yöntemlerle ve hangi bakış açısıyla uygulandığından bahsedilmiştir. 2019 yılında İstanbul ili Kartal ilçesinde bir yapının çökmesiyle meydana gelen olayda çöken binadan ve çevresinde risk teşkil edecek olan binaların öncelikle gözlemsel daha sonrada 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında karot numunesi alınmış ve donatı sıyırması
xi
yapılarak donatıların korozyon oranları belirlenmiş ve çalışmada elde edilen verilerden bahsedilmiştir.
Bu çalışma ile birlikte kentsel dönüşüm kanunu ile dönüşümün gerçekleştiği söz konusu bölgenin, Rezerv Yapı Alanı ilan edilme sürecinde hangi bilgi ve belgelere ihtiyaç duyulduğu, ilan edilme safhaları incelenerek akabinde hak sahipliğinin tespiti, hak sahipleri ile anlaşma durumları ve bu doğrultuda yapıların yeniden inşa edilerek mevcut hak sahiplerine teslim aşamalarına ilişkin süreç ele alınmıştır.
Çalışmanın sonunda yapılan bağımsız birimlerin dağıtılması, Rezerv Yapı Alanının tamamlanmasının ardından afetin meydana geldiği bölgede ve çevresinde oluşan gayrimenkullerin değer artış oranları incelenmiştir.
