Abstract:
Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme ve öğretmeye yönelik epistemolojik inançlarının fen öğretimine yönelik pedagojik yeterlik ve kavramsallaştırmalarını nasıl etkilediğini belirlemektir. Araştırmanın ikincil amacı ise okul öncesi öğretmenlerinin epistemolojik inanç düzeylerini belirlemektir. Belirtilen amaçlara ulaşmak için nitel ve nicel yöntemleri içerisinde bir arada barındıran sıralı dönüşümsel tasarım kullanılmıştır. Araştırma kapsamında, önce nicel veri toplanmış ve analiz edilmiş ardından ise buna bağlı olarak nitel veri toplanıp analiz edilerek sayısallaştırılmıştır. Araştırma, İstanbul’daki bir vakıf üniversitesinde yüksek lisans öğrenimi gören ve mezun durumda olan toplamda 61 okul öncesi öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Tüm katılımcılara Epistemolojik İnanç Ölçeği uygulanarak hem alt örneklem oluşturulmuş hem de okul öncesi öğretmenlerinin epistemolojik inanç düzeyleri belirlenmiştir. Katılımcılar, bu uygulamadan aldıkları puanlara göre alt ve üst epistemolojik profili temsil edecek şekilde dörder kişilik iki alt gruba ayrılmışlardır. Alt örneklemdeki katılımcılara ise erken fen öğretimine yönelik pedagojik yetkinlik ve kavramsallaştırmalarını ortaya çıkarmak için iki bölümden oluşan yazılı form uygulanmıştır. Bu şekilde toplanan nitel ve nicel verilerin analizi, toplamda üç adımda ve altı farklı veri analizi yöntemi aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler betimsel istatistik analizi yardımıyla çözümlenmiştir. Diğer yandan nitel veriler ise sürekli karşılaştırma yöntemi aracılığıyla tümevarımsal içerik analizi, derinlemesine doğrudan PAB analizi, numaralandırma yaklaşımı ve PAB haritalama analizi yardımıyla çözümlenmiştir. Analiz sonuçları, okul öncesi öğretmenlerinin kesinlikçi ve retorik bilgi yapılandırma anlayışlarına sahip olduklarını ve erken fen öğretimine yönelik kendilerini yetersiz hissettiklerini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca epistemolojik inançlar; okul öncesi öğretmenlerinin bilim okuryazarlığı vizyonuna daha fazla atıf yapmalarını, araştırma-sorgulama temelli öğretim yaklaşımları kullanma eğiliminde olmalarını ve fen öğretimini daha bütüncül bir
xvi
yapıda ele almalarını sağlamıştır. Son olarak her iki öğretmen grubunun da ölçme ve değerlendirme süreçleri ve müfredat bileşenlerini erken fen öğretimine entegre etme konusunda yetersiz oldukları tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlar, mevcut literatür temelinde derinlemesine tartışılmış ve bu doğrultuda gerekli öneriler verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Öğretmeni, Okul Öncesi Eğitimi, Epistemolojik İnançlar, Erken Fen Öğretimi, Fen Öğretimi Yetkinliği
