Abstract:
Son yıllarda sağlığın korunması ve hastalıkların önlenmesi için aromatik bitkilerin kullanımında ciddi bir artış meydana gelmiştir. Aromatik bitkilerden olan mercanköşkün içerdiği esansiyel yağlar ve fenolik bileşikler farmakolojik aktivitesinin artmasını sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı mercanköşk bitkisinin antimikrobiyal özelliklerinin araştırılmasıdır. Ayrıca günümüz teknolojisinde sıkça karşılaştığımız nanoyapılardan olan gümüş nanopartiküllerin antibakteriyel özelliklerinin araştırılması ve kullanım alanları ile ilgili ileri çalışmalara kaynak oluşturmayı hedeflenmektedir. Mercanköşk bitkisi tıbbı aromatik bitki üretimi yapan bir kuruluştan özel olarak temin edilmiştir. Mercanköşk bitkisinin soxhlet yöntemi ile sıcak soğuk ekstraksiyonlarının su, etanol ve aseton ekstratları elde edilmiştir. Elde edilen ekstrelerin Candida albicans, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis ve Pseudomonas aeruginosa üzerindeki antimikrobiyal etkisi disk inhibisyonu yöntemi ile incelenmiştir ancak herhangi bir etki saptanmamıştır. İkinci aşamada ise elde edilen ekstratlar tannik asit ve kafein gibi doğal antimikrobiyallerle tekrar güçlendirilip deney tekrarlanmıştır ancak herhangi bir değişiklik gözlenmemiştir. Mercanköşkün sıcak su ekstresine gümüş nitrat ve gerekli durumda indirgeyiciler ilave edilerek gümüş nanopartiküller oluşturulup, parçacık boyutu analizine gönderilmiştir. Analizi yapılan gümüş nanopartikül oluşturulan ekstrelerin antimikrobiyal etkisine aynı yöntem ile aynı bakteriler ve mantar üzerinde bakılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre indirgeyici kullanılmayan mercanköşk ekstresi içeren 2 numune de E.coli, S. aureus ve P. aeruginası inhibe etmiştir. Numunelerden gümüş nitrat içeriği yüksek olan MK2 numunesinin oluşturduğu zon çapları diğerlerinden istatiksel olarak anlamlı olarak daha büyüktür (p ≤ 0.05). Sonuç olarak mercanköşk bitki ekstresinden elde edilen gümüş nanopartiküller E.coli, S. aureus ve P. aeruginasa karşı antibakteriyel etki göstermiştir.
