Özet:
Yazının, kurgusal dünyasında hayat bulan romanın, Türk edebiyatındaki örneklerini oluĢturan isimler arasında Peyami Safa‟nın önemli bir yeri vardır. 18991961 yılları arasında yaĢamıĢ olan Peyami Safa‟nın eserleri yardımıyla biz; o günün koĢulları, acıları, insanın değiĢmeyen dünyevî kaygıları ile iletiĢim kurmaya devam ediyoruz. Romanları aracılığı ile bizlere romanın anlatıldığı dönemin sosyal, ekonomik, siyasi durumunu ve kiĢiler üzerinden insanın bireysel dünyasını, kaygılarını, acılarını, zaaflarını, baĢarılarını ve baĢarısızlıklarını anlatır. Romanlarında, kadınlar ve erkekler aynı kurgunun içerisinde yer almıĢ olmalarına rağmen, ayrı yönlerden kuvvetli kılınmıĢlardır. Erkekler, kadınlara göre ekonomik ve sosyal hayatın içerisinde daha çok söz sahibidirler. Erkek kahramanlar, kadın kahramanlardan daha yoğun bir Ģekilde iĢ ve eğitim hayatında yer alır, bu alanlara yön verirler.
ÇalıĢmamızda, Peyami Safa imzalı; Sözde Kızlar(1923), Şimşek(1923), Mahşer(1924), Bir Akşamdı(1924), Canan(1925), Dokuzuncu Hariciye Koğuşu(1930), Fatih-Harbiye(1931), BirTereddüdün Romanı(1933), Matmazel Noraliya‟nın Koltuğu(1949), Yalnızız(1951) ve Biz İnsanlar(1959), isimli romanların, erkek kahramanlarını inceledik.
Erkek kahramanlar, içinde bulundukları zamanın değiĢkenlerinden etkilenmiĢlerdir. Örneğin; roman zamanı olarak Birinci Dünya SavaĢı sonrasının iĢlendiği romanlarda ya da Ġstanbul‟un iĢgali sürecini roman zamanı olarak iĢleyen “Biz İnsanlar” romanında kahraman ve diğer karakterler, iĢgal altındaki Ġstanbul‟un üzerinde hissedilen Ġtilâf Devletleri tarafından oluĢturulan baskıdan etkilenmektedirler. Bu etki romanlarda değiĢiklik göstermektedir. "Mahşer” romanında ise roman zamanı olarak Birinci Dünya SavaĢı sonrasıdır ve bu zaman, Çanakkale‟den, cepheden dönen “Nihad” ı iĢsizlik tesiri ile ekonomik olarak etkiler.
Erkek kahramanlar, eğitimleri yönü ile de kadınlara göre daha uzun soluklu bir süreçten geçmiĢlerdir. Erkekler, örgün eğitim dıĢında ve örgün eğitim içerisinde
vii
eğitimin çeĢitli kademelerinde bulunmuĢlardır. Örgün eğitimde hiç bulunmamıĢ erkekler olduğu gibi, örgün eğitimini yurt dıĢında tamamlamıĢ olan, “Matmazel Noraliya‟nın Koltuğu” romanındaki “Yahya Aziz” örneğinde mevcuttur. “Yahya Aziz”, Paris‟te, Sorbonne Üniversitesi‟nde eğitim görmüĢtür.
