SERMAYE AZALTIMI KAVRAMI, ETKİLERİ, VERGİSEL BOYUTU VE BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ

Abstract

Sermaye kavramı farklı disiplinlerin geçmişten günümüze gelişen çeşitli tanımlarıyla çok boyutlu bir kavram haline gelmiştir. İktisadi hayatın mali alana yansıması nedeniyle de sermaye kavramı pek çok yasal düzenlemelere de tabi tutulmuştur. Ticari hayatı düzenleyen TTK’da ve BK’da yer alan şahıs şirketlerinin şahsi sorumluluğuna karşın ticaret şirketlerinin sermayeleri oranında sorumluluğu bulunması, sermayenin korunması ilkesi kapsamında yasal düzenlemeleri beraberinde getirmiştir. Şirketlerin sermaye azaltımı kararları bazı durumlarda yasal zorunluluk haline gelirken, mali tabloların iyileştirilmesi, vergi planlaması, atıl kalan sermaye, bölünme gibi sermaye yapısı kararlarını etkileyen faktörlerle alınabilmektedir. Bu çalışmamızda sermaye kavramına açıklık getirilerek, teknik anlamda sermaye yapısının oluşumu ve değişimi incelenmiştir. Sermaye azaltımlarının çok taraflı etkileri ve vergisel sonuçları bulunmaktadır. Sermayenin korunması ilkesi çerçevesinde şirketlerin sermaye artırımları ve azaltımları bir bütün olarak sermayenin bileşenleri bakımından birbirleriyle ilişkilidir. Bu ilişki şirket sermayesinin azaltımındaki farklı vergisel sonuçlarla karşılaşılması durumu nedeniyle vergi planlamasında dikkate alınmalıdır. Sermaye artırımları sonucu ilave edilen iç kaynaklarla sermayesi teşekkül eden şirketler için azaltım kararlarında vergisel yükümlülük, azaltımın kaynağı, fon çıkışı gerektirip gerektirmediği ve azaltımın ayni yahut nakdi şekilde yapılmasına göre farklı sonuçlar doğurmaktadır. Sermaye azaltımına ilişkin uygulama örneğimizde açıklandığı üzere; şirketlerin sermaye yapıları ile artırım ve azaltımlardaki tercihlere göre farklı vergisel sonuçlara varılabilmektedir.