TANZİMAT DÖNEMİ TÜRKÇE TİYATRO METİNLERDE KADIN KARAKTERLER

Abstract

Bu tezin amacı, Tanzimat döneminde Türkçe kaleme alınmış tiyatro metinlerinde kadın karakterin özelliklerinin belirlenmesidir. Çalışmanın birinci bölümü olan giriş kısmında, çalışmanın çerçevesi ele alınmıştır. İkinci bölüm, batı tiyatrosunun Osmanlı topraklarında yer almasının anlatıldığı tarih bölümüdür. Bu bölümde Osmanlı Devleti’nin batı tiyatrosu ile tanışması, ve tiyatronun XIX. yüzyılda Osmanlı’da nasıl geliştiği anlatılmıştır. Aynı zamanda bu dönemde Türkçe kaleme alınmış tiyatro oyun türlerinin komedya, manzum dram, romantik dram, melodram, evcil ve duygusal dram, müzikli oyun olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü bölüm, yapılan çalışmanın sonucunun sağlıklı olması için kaleme alınmış bir bölümdür. Bu bölümde Tanzimat döneminde toplumda kadının yeri sorgulanmıştır. Kaynaklar araştırılmış, toplumda kadına ne gözle bakıldığı, ne haklara sahip olduğu, Tanzimat döneminde yapılan yeniliklerin kadının toplumsal hayatı ve yerini nasıl etkilediği ortaya konmuştur. Dördüncü bölümde, Tanzimat dönemindeki tiyatro türlerinden birer oyun örneği seçilmiştir. Seçilen oyunlar; komedya türü için Şair Evlenmesi, manzum dram için Nesteren, romantik dram için Vatan Yahut Silistre , melodram için Afife Anjelik , duygusal ve evcil dram için Zavallı Çocuk, Müzikli Oyun türü için ise İstanbul Efendisi’dir. Tanzimat dönemi Türkçe tiyatro metinlerinde kadın karakterlerin özelliklerini tespit edebilmek için adı geçen bu oyunlarda konunun ekseninde duran kadın karakter, ana kadın karakter olarak kabul edilmiştir. Belirlenen karakter yazar tarafından hangi özellikleri öne çıkartılarak kaleme alınmıştır sorusu çerçevesinde alıntılarla incelenmiştir. Sonuç bölümü tüm bölümlerde elde edilen verilerin karşılaştırıldığı ve tespitlerin yapıldığı değerlendirme yapılan bölümdür. Özellikle üçüncü bölümde görülen Tanzimat dönemindeki Osmanlı kadını ile dönemin tiyatro eserlerinde yer alan kadın karakterlerin özellikleri karşılaştırılmış ve ne kadar gerçek oldukları incelenmiştir. Bunun yanında, yazarların kadın karakterleri neden kaleme aldıkları, karakter özelliklerini ne amaç güderek belirledikleri incelenmiş ve tartışılmıştır.