Özet:
Nükleer Tıp, hastalıkların teĢhis ve tedavisinde radyoaktif maddeler (radyonüklidler)
ile bu radyoaktif maddelerin ilgili organ ya da dokuda toplanmasını sağlayan
biyolojik ajanlardan (farmasötikler) oluĢan radyofarmasötiklerin kullanıldığı bilimsel
ve klinik bir disiplindir. Görüntüleme prosedürü, hasta vücuduna verilen
radyofarmasötiğin radyonüklid kısmından yayılan gama ıĢınlarının tek foton emisyon
tomografisi (SPECT) yapabilen gama kamera cihazı ile detekte edilmesine
dayanmaktadır.
Anatomik çakıĢmayı (korelasyonu) sağlamak için, konvansiyonel SPECT cihazına
bilgisayarlı tomografi (BT) cihazı da eklenerek geliĢtirilen hibrit SPECT-BT cihazları
kullanılmaktadır. Anatomik korelasyon SPECT-BT Cihazının BT kısmından elde
edilen görüntüler kullanılarak geçekleĢtirilmektedir. SPECT-BT teknolojisi, SPECT
görüntülerinin BT görüntüleri ile füzyonu yoluyla fonksiyonel ve anatomik bilginin
korelasyonunu (anatomik çakıĢmayı) sağlayarak lokalizasyonu ve sintigrafik
bulguların daha iyi tanımlanmasını sağlar. SPECT-BT cihazları anatomik
korelasyonun yanı sıra, hastaya özgü zayıflatma düzeltmesi yapılmasına da olanak
sağlamakta ve BT görüntüleri SPECT verilerinin zayıflatma düzeltmesi için de
kullanılmaktadır. Zayıflatma düzeltmesi BT görüntülerinin Hounsfield Ünitesi (HU)
değerleri kullanılarak gerçekleĢtirilir ve SPECT sayım değerleri gama ıĢınlarının
doku içerisinden geçerken uğradığı zayıflama oranı dikkate alınarak düzeltilir.
Bununla birlikte, nükleer tanı sürecine Bilgisayarlı Tomografinin dahil edilmesi
hastaya verilen radyasyon dozunu dikkate değer ölçüde arttırmaktadır. Özellikle
hastalara her tedavi sonrasında dozimetri iĢlemleri için 4-5 SPECT-BT çekiminin
yapıldığı Radyonüklid Tedavi süreçlerinde, BT çekimlerinden kaynaklanan ilave
radyasyon dozu daha da önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, gerilim (kV) ve akım
(mAs) parametrelerinin hastanın fazladan aldığı bu dozu en aza indirecek Ģekilde
optimize edilmesi gerekmektedir.
Bu çalıĢmada, SPECT-BT‟de görüntü kalitesi ve dozimetre çalıĢmalarının
doğruluğundan ödün vermeksizin hastanın en düĢük radyasyon dozuna maruz
kalmasını sağlayacak optimum gerilim (kV) ve akım (mAs) değerlerinin tespit
edilmesi amaçlanmıĢtır. Mediso Anyscan SC SPECT-BT cihazı ile 5 farklı
radyonüklid için akım ve gerilim parametrelerini, sırasıyla, 10-300 mAs ve 80-140 kV
aralığında değiĢtirerek yapılan deneyler sonucunda, düzeltme faktörlerinin bu
aralıklarda akım ve gerilim ile önemli ölçüde değiĢmediği bulunmuĢtur. 5 farklı
radyonüklid için de en düĢük gerilim (kV) ve akım (mAs) değerleriyle elde edilen
düzeltme faktörleri en yüksek gerilim (kV) ve akım (mAs) değerleriyle elde edilen
düzeltme faktörleri ile kıyaslanabilir mertebededir. Bu nedenle, özellikle tedavi
sonrası dozimetri iĢlemleri için yapılan SPECT-BT görüntülemede, en düĢük gerilim
(kV) ve akım (mAs) değerlerinin kullanılmasının hastanın radyasyon güvenliği
açısından daha uygun olacağı sonucuna varılmıĢtır.