BELEDİYELERDE YAPI KONTROL İŞLERİ : FATİH BELEDİYESİ ÖRNEĞİ

Abstract

Belediyelerdeki yapı kontrol mekanizmasının amacı, belediyelerin mücavir alan sınırları içinde yapılacak planlar ve bu planlar doğrultusunda inĢa edilecek resmi ve özel bütün yapıların plan, fen, sağlık ve çevre Şartlarına uygun teĢekkülünü sağlamak, yapıların var olan imar planına uygun olarak inĢası ve tarihi dokunun korunması, Ģehirde inĢa edilen yapıların planlara göre ve gerekli yasal Ģartları sağlayacak güvenilirlik ve kalitede olması için takip ve denetim çalıĢmalarını gerçekleĢtirmektir. Canlılar için yapı ne kadar önemli ise yapının denetimi de yapı için o kadar önemli ve gereklidir. Çünkü yapı, direkt olarak insana hizmet eden ve hayatının hemen hepsini geçirdiği alandır. Evde, iĢte, sosyal hayatta ve sayamayacağımız birçok alanda yapı ve insan iç içedir. Yapı kontrol mekanizması belediyelere göre değiĢiklikler gösterse de, yapıyı kontrol etmek ve doğabilecek herhangi bir sıkıntının erken tespitini yaparak müdahalede bulunmak ortak amaçtır. Gecekondu yapılaĢmanın önüne geçebilmenin ve yapıların plan, fen, sağlık ve çevre Ģartlarına uygun olarak yapılmasının tek yolu budur. 1999 yılında yaĢanan Marmara depremleri bu iĢin ne kadar önemli olduğunu gösterdiğinden, bu konuda ilk ciddi adımlar bu tarihten sonra atılmıĢtır. Belediyelerdeki bu yapılar belli kurallara göre kurulur, hareket eder ve yetkilerini kanunlardan alırlar. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 3194 sayılı Ġmar Kanunu, 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu ve bu kanunların yönetmelikleri bu iĢleyiĢ için çıkarılmıĢ baĢlıca düzenlemelerdir. Bu düzenlemelerde mevcut yapılar için neler yapılacağı, yeni yapıların nasıl projelendirileceği, inĢaatların nasıl yapılacağı gibi temel kurallar belirtilmiĢtir. Belediyelerdeki yapı kontrol iĢleri sadece yapıların inĢası, denetlenmesi ve bunların iĢ ve iĢlemlerinden ibaret değildir. Bu kalemin dıĢında kurum içi iĢ ve iĢlemler, kurumlar arası iĢ ve iĢlemler, özel-tüzel kiĢi iĢ ve iĢlemleri de yapı kontrol iĢleri adı altında yapılmaktadır. Bu iĢ ve iĢlemler incelendiğinde bu alandaki iĢ yoğunluğunun yapı kontrol iĢ ve iĢlemlerinden daha fazla olduğu görülmüĢtür. Zira bu iĢ ve iĢlemler binlerce evrak, yazıĢma ve kontrolden meydana gelmektedir. Dolayısıyla belediyelerin yapı kontrol mekanizmalarında büyük bir iĢ yükü ve sorumluluk bulunmaktadır. Bu durum acilen çözülmesi gereken birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Aksi takdirde yapı kontrol iĢlerinden ve bu iĢlerin yapıldığı yapı kontrol mekanizmasından istenen verimin alınması olanaksızdır. Belediyelerin yapı kontrol iĢlerinde kendi iç iĢleyiĢleri, çevresel faktörler, yapı denetim kuruluĢları, müteahhitler, mevzuat, yargı ve bilinçsizlikten kaynaklanan sorunlar sebebiyle zorluklar yaĢanmakta, aksaklıklar meydana gelmektedir. Bu sorunların çözümü hem belediyelerin iĢlerini ve iĢleyiĢi kolaylaĢtıracak, hem de canlıların daha yaĢanabilir bir çevreye kavuĢmasına yardımcı olacaktır.