Abstract:
Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul’da 2010 – 2015 döneminde dönemsel
halka arzı gerçekleştirmiş firmaların hisse senetlerinin halka arz sonrası kısa
ve uzun dönem fiyat performansını tespit etmek ve söz konusu performans
üzerinde başta şirket büyüklüğü ve halka arz yöntemi olmak üzere etkili olan
diğer belirleyici faktörlerin analizini gerçekleştirmektir. Çalışmada hisse
senetlerinin fiyat performansı ile ilgili olarak, kısa dönem düşük fiyatlama
(underpricing) ve uzun dönem düşük performans (underperformance)
anomalilerin varlığı incelenmiştir.
Hisse senetlerinin düzeltmiş getirileri baz alınarak yapılan t-testi sonuçlarına
göre; inceleme döneminde Borsa İstanbul’da kısa dönem düşük fiyatlama
anomalisi tam olarak teyit edilememiştir. Sadece yıl bazında 2011 ile 2015
yıllarında ve sektör bazında ise sanayi sektörü hisse senetlerinde düşük
fiyatlama anomalisi istatistiki açıdan teyit edilebilmiştir. Diğer bir ifadeyle
yatırımcıların, sanayi sektöründe yer alan firmalar tarafından gerçekleştirilen
2011 ve 2015 yıllarına ait dönemsel halka arzlardan hisse senedi almaları
durumunda, kısa dönemde anormal getiri elde etmeleri mümkündür. Uzun
dönem düşük performans anomalisi ise inceleme dönemindeki tüm yıllar ve
sektör bazında teyit edilmiştir. Dönemsel halka arzın gerçekleştiği tarihte hisse
senedini alıp, arzdan sonraki ilk 36 ay boyunca elinde tutan bir yatırımcının
getirisi; piyasanın (Bist 100 Ulusal Endeksi) ve benzer firmaların (şirket
büyüklüğü ile PD / DD çarpanına göre örneklemdeki firmalarla eşleşen
dönemsel halka arzı gerçekleştirmemiş firmalar) hisse senedi getirileriyle
kıyaslandığında çok daha düşük kalmaktadır. Hatta yapılan uzun dönem için
yapılan analizlerde yatırımcının ham, anormal ve kümülatif anormal
getirilerinin sürekli negatif çıktığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular istatistiki
açıdan anlamlı olup, literatürde yer alan önceki çalışmaların sonuçlarıyla da
uyumludur.
Çalışmada ayrıca hisse senetlerinin kısa ve uzun dönem fiyat performansı
üzerinde etkili olan faktörler incelenmiştir. Panel regresyon analizi yapılarak
hisse senedi fiyat belirleyicileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Hisse senetlerinin
kısa ve uzun dönem fiyat belirleyicileri olarak; Hisse Senedi Fiyatı, Halka Arz
Adedi, Firma Büyüklüğü, Halka Arz Yöntemi, İşlem Hacmi, Fark, Kaldıraç
Oranı, Sermaye Artırım Oranı, PD / DD ve Volatilite olmak üzere 9 bağımsız
değişkenin etkisi analiz edilmiştir. Kaldıraç oranı, sermaye artırım oranı ve
bedelli sermaye artırım yöntemi değişkenlerinin kısa dönem içindeki tüm
zaman dilimlerinde hisse senedi fiyat performansına etkisi pozitif olarak tespit edilirken, PD / DD ve tahsisli sermaye artırım yöntemi değişkenlerinin ise
negatif olarak tespit edilmiştir. Diğer değişkenlerin ise seçilen kısa dönem
zaman dilimine bağlı olarak hisse senedi fiyat performansı üzerindeki etkisi
pozitif veya negatif olmaktadır. Uzun dönemde ise kaldıraç oranındaki
değişim, halka arzın tahsisli sermaye artırımı şeklinde yapılması ve işlem
hacmi değişkenlerinin hisse fiyat performansı üzerindeki etkisi pozitif iken
diğer tüm değişkenlerin hisse senedi fiyat performansına etkisi negatif olarak
tespit edilmiştir.