VAN BÖLGESİNDE GELENEKSEL MUTFAK İLE MODERN MUTFAK TASARIM KRİTERLERİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Konut insanoğlunun barınma ihtiyacı olarak ortaya çıkmış ve mimarlık tarihinin ilk nesnel örnekleridir. İlk çağlardan günümüze kadar değişik şekillerde evreler geçirerek gelişmiş, bulunduğu yere göre farklılıklar göstermiş ve yapıldığı dönemlerin izlerini taşıyarak ekonomik, siyasi, kültürel, dinsel, iklimsel, topografik, sosyolojik gibi her türlü etkenler ile yoğrulmuştur. Sanayi devrimi, toplumsal temin biçimlerinde ve ilişkilerinde meydana getirdiği değişiklikler sebebi ile mutfak kültürlerini de etkilemiştir. Bunun sebebi Anadolu’ da sahiplik yaptığı uygarlıkların yemek kültürleri ile bütünleşmesini sağlamıştır. İnsan beslenmesinde temel olan besinlerin çoğu Türklerin ana yurdu Orta Asya ve göç ettikleri Anadolu’da yetiştirilerek dünyanın başka yörelerine taşınmıştır[1]. Bir toplumun beslenme kültürü yaşam koşulları ile yakından ilişkilidir. Yaşama şeklinin değişmesi beslenme kültürünün de değişmesine neden olur. İlk çağlarda insan kendi yaşamını sürdürmek için doğada bulunan hayvanları avlamak bitkileri de toplamak zorundaydı. Zamanla bunları yöre şartlarına uygun olarak yetiştirmişler ve basit teknikler ile depolayıp kış aylarında kullanmışlardır[2]. Göç ettikleri her bölgede yöreye ait olan hayvan ve bitkilerden yararlanmışlardır. Türkler beslenmeye çok önem veren bir toplumdur. Toplumların tarihsel gelişimi olan yemek sadece karın doyurmak değil kültürel kalıpların bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda yemek dinsel merasimlerin, düğünlerin, eğlencelerin, ölümlerin ve birçok toplumsal davranışların bütünleşmiş bir olgusudur. Van ilimizde mutfakların özgün etkilerini içinde barındıran köklü ve çok yönlü bir mutfak tasarımı bulunmaktadır. Bu çalışmada Van ilimizin tarihi, ekonomisi, yöresel özellikleri ile mutfak kültürünün etkilediği mimari yapısı ve mekânsal özelliklerinin günümüzde yapılan TOKİ (Toplu Konut İdaresi) Van köy evlerinin karşılaştırılması yapılmış ve öneriler getirilmiştir.