Özet:
Bu çalışmada Türkiye'de ticari boyutta yetiştirilen Adıyaman, Antalya,
Finike, Kilis yörelerine ait nar çeşitleri ile Hicaz ve Ekşilik cinsine ait hasat
olgunluğundaki meyvelerin çekirdek oranları, dane oranları ile çekirdek yağı
verimleri, yağ asitleri kompozisyonu ile bazı kimyasal ve fiziksel özellikleri
ayrıca Adana yöresine ait kurutulmuş nar çekirdeği incelendi, çekirdek
yağının da benzer özellikleri araştırıldı.
Araştırma kapsamında incelenen nar çeşitlerinin dane oranları %50.14
ile %73.7, çekirdek oranları % 12.1 ile %22.6 arasında değişim gösterdi.
Örneklerin çeşitlere göre yağ içerikleri kuru madde üzerinden %11.6-16.4
arasında değişim göstermiş olup, Adana yöresine ait kurutulmuş nar
çekirdeğinde ise yağ içeriği %18 olarak tespit edildi. Nar çekirdek yağlarının
kırılma indisi 1.502-1.519 aralığında olduğu tespit edildi.
Nar çekirdek yağı miktarı tespit edilirken Soxhlet ektraksiyonu yöntemi
kullanıldı ayrıca ekstraksiyonda kullanılan çözücü cinsinin yağ verimi üzerine
etkisi araştırıldı. Adana yöresine ait kurutulmuş nar çekirdek yağı
ektraksiyonunda çözücü olarak Hexan, Petrol eteri ve Dietil eter kullanıldı,
yağ verimi sırasıyla %18, %14.7 ve %19.9 olarak belirlendi.
Nar çekirdek yağı örneklerinin yağ asitleri kompozisyonu gaz
kromatografisi ile analiz edildi. Çalışmada kullanılan nar çekirdek yağında
doymuş yağ asitlerinden stearik, palmitik, araşidik ve behenik asit; doymamış
yağ asitlerinden ise linoleik, oleik ve punikik asit, toplamda yedi adet yağ
asidi tanımlandı. Çekirdek yağlarında doymuş yağ asitlerinden palmitik,
stearik, araşidik ve behenik asit sırasıyla %3.26-5.25, %1.75-2.48, %0.4-
0.69, %0.05-0.12 değerleri arasında tespit edildi. Nar çekirdek yağında
bulunan doymamış yağ asitlerinden oleik, linoleik ve punikik asit içerikleri de
sırasıyla %3.9-12.89, %4.05-7.93, %68.45-83.84 arasında değişim gösterdi. Çalışma bulguları çekirdek verimi ve dane oranı en yüksek çeşidin
Kilis narı, çekirdek yağı açısından en zengin çeşidin taze narda Hicaz, toplam
doymamış yağ asidi miktarı en fazla olan çeşidin Ekşilik, en düşük çeşidin ise
Adana narı olduğunu, ekstraksiyonda kullanılan farklı çözücülerin yağ verimi
üzerinde etkisi olduğunu gösterdi.
